Çanakkale'den Mudanya'ya Nasıl Gelindi: Mudanya Mütarekesi

İstiklal Harbi (1919-1922); 20.yüzyılda kazanılmış ilk anti-emperyalist, ulusal bir mücadele olduğu gibi Türk Devriminin de ilk safhasını oluşturmuştur. Bu mücadelede haksız yere işgale uğrayan tüm Anadolu işgalcilerden kurtarılmış, kazanılan büyük zafer ile Batı Anadolu Yunan ordusundan temizlenmiştir. İşgal altındaki İstanbul ve Boğazlar bölgesi ile Doğu Trakya'nın boşaltılması ise son adım olmuştur. Bu sonuç, Mudanya Konferansı'nda toplanan taraflar arasında imzalanan ve Türk tarafı için diplomatik bir başarı belgesi olarak nitelenen Mudanya Mütarekesi ile sağlanmıştır. Bu konferansın öne çıkan isimleri Türk heyetinin başkanı sıfatıyla İsmet (İnönü) Paşa ve İngiliz heyetinin başkanı sıfatıyla General Harington olmuştur. Bu makalede, Mudanya Mütarekesi öncesinde Çanakkale'de Türk tarafı ile başta İngiltere olmak üzere İtilaf Devletleri arasında yaşanan gergin bekleyişin ve yeni bir savaş krizinin nasıl yönetildiği ve nasıl sonuçlandırıldığı açıklanmaya çalışılmıştır. Mudanya Mütarekesi'nin imzalanmasını müteakip Trakya'yı tahliye eden Yunan kıtalarının, Rum ve Ermeni ahalinin, iade edilen Türk-Müslüman tutsakların durumu hakkında bugüne kadar yapılmış çalışmalarla ortaya konulmuş bilgilere, yeni arşiv belgeleriyle katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu maksatla; Çanakkale ve Boğazlar bölgesinde karşı karşıya gelen Türk ve İngiliz kuvvetleri arasında yaşanabilecek yeni bir sıcak savaşın, diplomatik yoldan nasıl bertaraf edildiği incelenmiştir. Ele alınan süre, 3 aylık bir süreyi (Eylül-Kasım 1922) kapsamaktadır.