Cookbooks for children in the USA in the second half of the 19th and 20th centuries – tendencies and development trends

Teza/Cel: Celem artykulu jest zbadanie genezy i rozwoju ksiązek kucharskich intencjonalnie adresowanych do dzieci wydawanych w USA w drugiej polowie XIX i w XX w. Chodzilo o wskazanie specyficznych typow tych publikacji oraz zidentyfikowanie czynnikow spolecznych i gospodarczych mających wplyw na ich ewolucje. Metoda badawcza: Material źrodlowy do analizy pozyskano z zasobow cyfrowych kolekcji ksiązek kucharskich udostepnionych w domenie publicznej takich, jak np. Ann Hertzler Children's Cookbook&Nutrition Literature Collection, Culinary Arts Museum Johnson&Wales University i innych. W sumie analizie zawartości poddano kilkadziesiąt egzemplarzy wydanych w USA w latach 1876-1998 oraz inne artefakty nalezące do obszaru dzieciecej kultury kulinarnej tego obszaru geograficznego. Wyniki/Wnioski: Historia ksiązek kucharskich dla dzieci w USA rozpoczyna sie w 1876 r. i trwa nieprzerwanie po dziś dzien. Geneza zjawiska wiąze sie z upowszechnieniem idei oświeceniowych, zwlaszcza nowego modelu wychowania i psychospoleczną emancypacją dziecka, a takze zmianami spoleczno-gospodarczymi, poszerzaniem sie kregu ludzi czytających, pojawieniem sie nowej grupy nabywcow – dzieci z klasy średniej. Wczesne amerykanskie ksiązki kucharskie dla dzieci mialy forme literackich opowiadan kulinarnych tzw. cook`s story czy culinary story . Wykorzystywano je by uczyc dziewczynki gotowania, byly narzedziem socjalizacji do pelnienia roli gospodyni domowej. Od początku XX w. obserwujemy dynamiczny rozwoj nowych nurtow tych publikacji, takich jak wierszowane ksiązki kucharskie i broszury reklamujące znane marki spozywcze tzw. culinary emphemera. Od polowy XX w. nowością na rynku byly ksiązki kucharskie adresowane do chlopcow. W  dekadzie lat 70. pojawiają sie adresowane do nastolatkow poradniki promujące zdrowy styl zycia i diety (weganska i wegetarianską), ksiązki powiązane z bohaterami lektur dziecinstwa oraz popularnymi ikonami mediow dla dzieci. Wspolcześnie uwage zwraca roznorodnośc formatow i wysoka atrakcyjnośc edytorska tych publikacji oraz ich silny związek z przemyslem zabawkarskim i medialnym.