Cumhuriyet’e Mekân Yaratmak: İstanbul-Ankara İkiliğinin ‘Kiralık Konak’ ve ‘Ankara’ Romanlarına Yansıması

Bu makale, Cumhuriyet’in ilk yillarinda Ankara’yi modern bir baskent olarak kurgulama cabasinda onu Istanbul’a karsi ‘yeni’, ‘modern’, ‘homojen’ ve ‘sadik’ olarak konumlandirma girisiminin izlerini, Yakup Kadri Karaosmanoglu’nun iki onemli romaninda surmeyi hedeflemektedir. Bu iki roman 1922 yilinda yayinlanan ‘Kiralik Konak’ ve 1934 yilinda yayinlanan ‘Ankara’ romanlaridir. Romanlardan ilki Osmanli Imparatorlugu’nun dagilmasi ile ‘Kiralik Konak’ta resmedilen kozmopolit Istanbul’un bir baskent olarak ahlaki cokusu ve ikincisi Turkiye Cumhuriyeti’nin yukselisi ile Ankara’nin modern, milli bir baskent olarak yukselisini ele almaktadir. Iki roman birlikte ele alindiginda bu iki sehrin romanlardaki donusumu ayni zamanda bir egemen zihniyet donusumune de tekabul etmektedir. Cumhuriyet’in kurulusu ile egemen hale gelen zihniyet kendine imparatorluk mirasindan azade bir mekân yaratmaliydi, bir Cumhuriyet seckini olarak Karaosmanoglu bu iki roman ile bu mekân uretimine hizmet etmistir. Bu makale, Ankara’nin Istanbul ile karsitlik olusturarak Cumhuriyet ideolojisi acisindan onemli bir simgesel mekâna donusumunun izlerini bu iki romanda aramaktadir.