Phenomenon of Giving a Tip: Economic and Psychological Aspects

სტატიაში განხილულია „ხელის ქირის“ ფენომენი, მისი ეტიმოლოგია, გავრცელების მასშტაბები ქვეყნების მიხედვით, აგრეთვე, წარმოშობის განმაპირობებელი ეკონომიკური, სოციალური და ფსიქოლოგიური ფაქტორები. „ხელის ქირა“ მიჩნეულია როგორც სპეციფიკური საქონლის - მომსახურე პირების კლიენტისადმი პერსონალური დამოკიდებულების, მომსახურების საფასური, რომლის შეძენის (საფასურის გადახდის) მოტივაციას სხვადასხვა გარემოება და ფაქტორი (მათ შორის არაეკონომიკური) - კლიენტის სოციალური და რეპუტაციული სტატუსი, განწყობა, კმაყოფილება და მომსახურე პერსონალის კეთილგანწყობილების მოპოვების სურვილი განაპირობებენ. შესწავლილია „ხელის ქირის“დამოკიდებულება მოთხოვნა-მიწოდების პრინციპთან, მისი გამოვლენის ფორმები ისეთ ეკონომიკურ სისტემებში, სადაც საბაზრო ურთიერთობები არ წარმოადგენს წარმოებითი ურთიერთობების გაბატონებულ ფორმას (ფეოდალიზმი, ე.წ. საბჭოთა ტიპის სოციალიზმი). აშშ-ის მაგალითზე შეფასებულია „ხელის ქირის“ ყველაზე გავრცელებულ საქმიანობათა სფეროებში (კაფე-რესტორნები, სილამაზის სალონები, ტაქსი) „ხელის ქირის“ ბრუნვის მოცულობა და შესაბამისი საქმიანობით დაკავებულ პირთა შემოსავლებში ამგვარი შემოსავლების წილი. წარმოჩენილია „ხელის ქირის“ ფორმირების სახეები, მისი მომსახურე პერსონალს შორის განაწილების პრობლემები; სახელმწიფოს, ბიზნესის, მომსახურე პირებისა და კლიენტების დამოკიდებულება აღნიშნულ ფენომენთან, ევოლუცია და პერსპექტივები, აგრეთვე, „ხელის ქირის“ მსგავსება და განსხვავება დემონსტრაციულ (სტატუსურ) მოხმარებასთან. საკვანძო სიტყვები: „ხელის ქირა“, მომსახურება, კლიენტი, სოციალური ნორმები, მადლიერება.