Konflikt władzy kościelnej i państwowej na Warmii w kontekście dogmatu o nieomylności papieża

CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest przedstawienie konfliktu władzy kościelnej i państwowej, którego przyczyną była recepcja dogmatu o nieomylności papieskiej. Biskup warmiński wobec duchownych jego diecezji, buntujących się przeciw nieomylności, zastosował kanoniczne sankcje, których skutki przekroczyły wewnętrzną dyscyplinę Kościoła i nałożyły się na obszar władzy państwowej. Spór kompetencyjny Kościoła i państwa w przestrzeni oświatowej przerodził się w wieloletni konflikt. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy ogniskuje się wokół zagadnienia kompetencji władzy świeckiej i duchownej, dotyczącego osób należących formalnie do hierarchicznej struktury Kościoła i będących jednocześnie urzędnikami państwowymi. Zastosowana metoda to krytyczna analiza źródeł, z wykorzystaniem istniejących opracowań. PROCES WYWODU: Konsorcjum edukacyjno-akademickie w Braniewie stało się miejscem ogniskującym wszystkie faktory kontrowersji wokół dogmatu o papieskiej nieomylności. Bezskuteczne wysiłki pojednawcze biskupa warmińskiego doprowadziły do zastosowania radykalnych sankcji. W opinii władzy rządowej było to naruszenie powszechnie obowiązujących reguł państwa prawa i spowodowało działania zmierzające do rozwiązania sporu na płaszczyźnie administracyjnej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Spór wewnątrz Kościoła przerodził się w konflikt władzy duchownej i świeckiej, dotyczący podstawowych zasad współistnienia tych dwóch porządków w strukturze państwa prawa. Sankcje administracyjne wobec najwyższych hierarchów kościelnych były tylko doraźnymi efektami konfliktu warmińskiego, który zapoczątkował wieloletnią walkę państwa pruskiego z Kościołem katolickim, określaną jako kulturkampf. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przyjazne relacje Kościoła i państwa domagają się permanentnego procesu komunikacji i konsultacji. Ich owocem powinien być możliwie precyzyjnie określony katalog akceptowanych kryteriów współistnienia, uzgadnianej wzajemnie aksjologii.