Für gute öffentliche Ordnung. Ustawodawstwo policyjne księcia Albrechta von Brandenburg-Ansbach z okresu jego rządów w księstwie pruskim (1525–1568)

Przedmiotem artykułu jest wewnętrzna działalność ustawodawcza księcia Albrechta von Brandenburg-Ansbach, który objął rządy w księstwie pruskim utworzonym po sekularyzacji pruskiej części Zakonu krzyżackiego jako lenno króla i Korony Polskiej (1525). W czasie swoich rządów książę podejmował działania mające na celu umocnienie swojej pozycji. Służyła temu również działalność prawodawcza, uzgadniana często ze stanami księstwa, w której znaczącą rolę odgrywały ustanawiane przez księcia przepisy porządkowe, wydawane samoistnie, ale często pojawiające się w ramach szerszych ustaw porządkowych obejmujących regulacje karne, prawno-osobowe czy prawno-majątkowe. Ich zadaniem było normowanie wielu stron życia i działalności poddanych, nakazywanie, zakazywanie określonych zachowań, reglamentowanie i represjonowanie ich postępowania. Wydawanie przez władców przepisów policyjnych służyć miało w procesie kształtowania się wczesnonowożytnego władztwa terytorialnego wprowadzeniu kontroli nad poddanymi, wprzęgnięciu ich w system dyscypliny społecznej, mającej na celu osiągnięcie porządku wewnętrznego. Działalność ta, w której przepisy policyjne pełniły funkcję instrumentu utrwalenia władzy, miała w przypadku księcia Albrechta dodatkowe znaczenie ze względu na ustanowienie w księstwie pruskim ewangelickiego kościoła krajowego, na którego czele, jako jego głowa, stał sam książę. Zespolenie władzy świeckiej z kościelną, zgodne z doktryną Marcina Lutra, zmierzało do powstanie społeczności, w której poddani książęcy byli jednocześnie członkami książęcego kościoła. Z tego powodu wiele z przepisów policyjnych miało szczególny moralny charakter.