ÖZBEL KOLEKSİYONUNDA BULUNAN BELEDİ KUMAŞLARININ TAHAR, ARMÜR, PEDAL-ÇERÇEVE BAĞLANTI DÜZENİ

ÖZBEL KOLEKSİYONUNDA BULUNAN BELEDİ KUMAŞLARININ TAHAR, ARMÜR, PEDAL-ÇERÇEVE BAĞLANTI DÜZENİ Öz Çift katlı bir kumaş çeşidi olan Beledi kumaşları 20.yüzyılın ikinci yarısından beri Süleymaniye nakışı olarak isimlendirilen tahar, armür, pedal-çerçeve bağlantı düzeni ile halen İzmir/Tire’de dokunmaktadır. Fakat bu nakış ile alanyazında yer alan eski örnekler dokunamamaktadır. Tahar, armür, pedal-çerçeve bağlantı düzeni geliştirmeyi bilen ustalar hayatta olmadığı için, eski örneklerin Beledi tezgahında tekrar nasıl dokunabileceği ile ilgili bir bilgi eksikliği bulunmaktadır. Bahsedilen örneklerin 24 çerçeveli Beledi tezgahında tekrar dokunabilmesi için ilk üretime ait teknik bilgilerin arşivlenerek koruma altına alınması araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Çalışmada tarama ve betimleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Kenan Özbel Koleksiyonunda bulunan Beledi dokumaları, örneklemini ise AHBV Ülker Muncuk Müzesinde yer alan Kenan Özbel koleksiyonuna ait 7 adet Beledi Kumaşı oluşturmaktadır. Araştırmanın ilk aşamasında Beledi kumaşlarının hakkında genel bilgi verilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında, araştırma kapsamında ele alınan örneklerin en-boy, cm’deki kalite, hammadde, iplik numarası ile ilgili gerekli hesaplamalar yapılarak çizelgeler halinde sunulmuştur. Yedi adet örneğin tahar, armür planları yapıldıktan sonra tekrar dokunabilmeleri için Beledi tezgahının düzenek planına uygun pedal-çerçeve bağlantı düzeni oluşturulmuş ve pedal basış raporları çıkartılmıştır. Ulaşılan veriler değerlendirme ve sonuç başlığı altında tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Beledi dokumaları, Tahar, Armür, Pedal çerçeve bağlantı düzeneği, Pedal basış raporu DRAFT PLAN, DOBBY PLAN, PEDAL-SHAFT MECHANISM OF BELEDI FABRICS IN OZBEL COLLECTION Abstract Beledi fabrics, which are a double-layered fabric type, have been woven in Izmir/Tire since the second half of the 20th century with the draft plan, dobby plan, pedal-shaft mechanism called Suleymaniye embroidery. However, the old examples in the literature cannot be woven with this embroidery. Since the old generation craftsmans who know how to develop draft plan, dobby plan, pedal-shaft mechanism aren't alive, there is a lack of information on how old samples can be re-woven on the Beledi loom. The problem of the research is to archive and protect the technical information of the first production so that the mentioned samples can be woven again on the 24 shafts Beledi loom. Scanning and description methods were used in the study. In the research, the population consists of Beledi fabrics in the Kenan Özbel Collection, and the sample consists of 7 Beledi fabrics belonging to the Kenan Ozbel collection in AHBV Ulker Muncuk Museum. In the first stage of the research, general information about Beledi fabrics was given. In the second stage of the study, the necessary calculations were made regarding the width, length, weave, quality in centimetre, raw material, yarn count of the samples examined within the scope of the research, and they were presented in tables. After taking out draft and dobby plan are made for re-weaving of seven examples a pedal-shaft mechanism was created in accordance with the mechanism plan of the Beledi loom and pedal reports were composed. Keywords: Beledi weavings, Draft plan, Dobby plan, Pedal-shaft mechanism, Pedal report