Jibāl Region During the Seljuks Period

İslâmî fetihler başladığı sırada İran coğrafyasındaki birçok bölge Sâsânî hâkimiyeti altında idi. Bu bölgelerdeki insanların etnik kimlikleri üzerindeki ilk değişim Arapların gelişi ile gerçekleşmiştir. Etnik nüfusu etkileyen ikinci ve en önemli hadise ise Selçuklu Oğuzlarının Horâsân’a gelişiyle cereyan etmiştir. Fakat, bazı yerel hânedanlıkların etnik kimliklerini korumuş oldukları görülmektedir. Bu hânedanlıklar, etnik bir kimlikten ziyade yaşadıkları coğrafya veya kurucularının adı ile anılmışlardır. Bunlardan biri de Cibâl bölgesinde yaşayan hânedanlıklardır. Cibâl, Kürd nüfusun yoğun olduğu ve Deylemî hânedanlıklar tarafından da idare edilen bir bölgedir. Ayrıca bölgede Arap, Acem, Hürremî, Eşgânî gibi etnik unsurlar da vardır. Tuğrul Bey’in bölgeye gelişinin öncesinde ve sonrasında burada Oğuz Türkmenlerin varlığı görülmektedir. Melikşâh devrinde başlayan Bâtınî harekâtı ile bölge, Bâtınîlerin eline geçmiş, Bâtınîler ile yaşanan mücadelelerin ardından bölgeye Türkmen akınları gerçekleşmiştir. Bu çalışmada bölgede bulunan Kürd aşiretleri ve Selçuklulara tabi olan Kâkûyî ve Annâzî hânedanlığının etnik menşei ve Selçuklular ile siyasî ilişkileri hakkında ayrıntılı bilgiler vermeye çalıştık.