{"title":"以用土耳其语写成的çağatay mi̇ftahu'l-ciœnan为例说明 18 世纪拼写特征","authors":"Mehmet Bulut","doi":"10.31126/akrajournal.1367751","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Miftāḥu’l-Cinān adlı elimizdeki bu eser 18. yy. Çağatay Türkçesiyle Yarkend’de Molla Kurban tarafından 6 Ağustos 1750 tarihinde yazılmıştır. 201 varaktan oluşmaktadır. Aslı Arapça’dır. Türkçe nüsha, sonradan Farsçaya çevrilen metinden aktarılmıştır. Bu aktarılma devrin valisi Muhammed Kürekani tarafından istenmiş ve halkın bu faydalı eseri anlaması için elimizdeki kitap Çağatay Türkçesine çevrilmiştir. Bu bilgilere metnimizin ilk sayfalarında yer verilmektedir.. Eser, İslamî emir ve yasakları; önemli anlarda yapılması gereken ritüelleri, okunması gereken duaları; bazı dertlerden ve hastalıklardan kurtulmak için yapılması gerekenleri anlatan dinî bir metindir. Tezimizi dört bölüme ayırdık: 1. Dil incelemesi: Burada eserin yazım ve dilbilgisi özelliklerini ele alındı. 2. Transkripsiyonlu metin: Metnin transkripsiyonuna yer verdik. 3. Bağlamlı Dizin: Metnimizdeki tüm sözcükleri bağlam anlamıyla gösterdik. 4. Tıpkıbasım: Metin hacimli olduğu için küçük bir bölümünü vererek yaptığımız çalışma hakkında daha ayrıntılı bir bilgi elde edilmesini hedefledik. Makalemizde, eserin yazım ve dil özellikleri üzerinde durarak döneminin anlayışını ve müstensihin ortaya koyduğu farklılıkları belirtmeye çalıştık.","PeriodicalId":491561,"journal":{"name":"Akra kültür sanat ve edebiyat dergisi","volume":"15 22","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2024-01-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"18. YY’DA ÇAĞATAY TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ MİFTAHU’L-CİNAN ÖRNEĞİNDE DEVRİN YAZIM ÖZELLİKLERİ\",\"authors\":\"Mehmet Bulut\",\"doi\":\"10.31126/akrajournal.1367751\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"Miftāḥu’l-Cinān adlı elimizdeki bu eser 18. yy. Çağatay Türkçesiyle Yarkend’de Molla Kurban tarafından 6 Ağustos 1750 tarihinde yazılmıştır. 201 varaktan oluşmaktadır. Aslı Arapça’dır. Türkçe nüsha, sonradan Farsçaya çevrilen metinden aktarılmıştır. Bu aktarılma devrin valisi Muhammed Kürekani tarafından istenmiş ve halkın bu faydalı eseri anlaması için elimizdeki kitap Çağatay Türkçesine çevrilmiştir. Bu bilgilere metnimizin ilk sayfalarında yer verilmektedir.. Eser, İslamî emir ve yasakları; önemli anlarda yapılması gereken ritüelleri, okunması gereken duaları; bazı dertlerden ve hastalıklardan kurtulmak için yapılması gerekenleri anlatan dinî bir metindir. Tezimizi dört bölüme ayırdık: 1. Dil incelemesi: Burada eserin yazım ve dilbilgisi özelliklerini ele alındı. 2. Transkripsiyonlu metin: Metnin transkripsiyonuna yer verdik. 3. Bağlamlı Dizin: Metnimizdeki tüm sözcükleri bağlam anlamıyla gösterdik. 4. Tıpkıbasım: Metin hacimli olduğu için küçük bir bölümünü vererek yaptığımız çalışma hakkında daha ayrıntılı bir bilgi elde edilmesini hedefledik. Makalemizde, eserin yazım ve dil özellikleri üzerinde durarak döneminin anlayışını ve müstensihin ortaya koyduğu farklılıkları belirtmeye çalıştık.\",\"PeriodicalId\":491561,\"journal\":{\"name\":\"Akra kültür sanat ve edebiyat dergisi\",\"volume\":\"15 22\",\"pages\":\"\"},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2024-01-03\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Akra kültür sanat ve edebiyat dergisi\",\"FirstCategoryId\":\"0\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.31126/akrajournal.1367751\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"\",\"JCRName\":\"\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Akra kültür sanat ve edebiyat dergisi","FirstCategoryId":"0","ListUrlMain":"https://doi.org/10.31126/akrajournal.1367751","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
Miftāḥu’l-Cinān adlı elimizdeki bu eser 18. yy. Çağatay Türkçesiyle Yarkend’de Molla Kurban tarafından 6 Ağustos 1750 tarihinde yazılmıştır. 201 varaktan oluşmaktadır. Aslı Arapça’dır. Türkçe nüsha, sonradan Farsçaya çevrilen metinden aktarılmıştır. Bu aktarılma devrin valisi Muhammed Kürekani tarafından istenmiş ve halkın bu faydalı eseri anlaması için elimizdeki kitap Çağatay Türkçesine çevrilmiştir. Bu bilgilere metnimizin ilk sayfalarında yer verilmektedir.. Eser, İslamî emir ve yasakları; önemli anlarda yapılması gereken ritüelleri, okunması gereken duaları; bazı dertlerden ve hastalıklardan kurtulmak için yapılması gerekenleri anlatan dinî bir metindir. Tezimizi dört bölüme ayırdık: 1. Dil incelemesi: Burada eserin yazım ve dilbilgisi özelliklerini ele alındı. 2. Transkripsiyonlu metin: Metnin transkripsiyonuna yer verdik. 3. Bağlamlı Dizin: Metnimizdeki tüm sözcükleri bağlam anlamıyla gösterdik. 4. Tıpkıbasım: Metin hacimli olduğu için küçük bir bölümünü vererek yaptığımız çalışma hakkında daha ayrıntılı bir bilgi elde edilmesini hedefledik. Makalemizde, eserin yazım ve dil özellikleri üzerinde durarak döneminin anlayışını ve müstensihin ortaya koyduğu farklılıkları belirtmeye çalıştık.