TÜRKİYE’DE 2008 KRİZİ SONRASINDA UYGULANAN MAKRO İHTİYATİ POLİTİKALAR VE GELENEKSEL OLMAYAN ARAÇLARIN ETKİNLİĞİ

Bu çalışmanın amacı, 2008 küresel finans krizi sonrası dönemde Türkiye’de uygulanan makro ihtiyati politikaların ve geleneksel olmayan araçların etkinliğini finansal istikrar ve fiyatlar genel düzeyindeki değişim çerçevesinde incelemektir. Araştırmada zaman serisi yaklaşımlarından yararlanılmış, değişkenlerin eşbütünleşik olup olmadıkları ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ile test edilmiştir. Uzun dönem katsayıları DOLS ve FMOLS yöntemleri kullanılarak tahmin edilen çalışmada değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisini incelemek amacıyla Toda-Yamamoto analizi uygulanmıştır. Türkiye’de 2009Q1-2022Q1 dönemine ait “çeyrek dönemlik” verilerle yürütülen analizde, geleneksel olmayan para politikasını temsilen politika faizi ve faiz koridoru; makro ihtiyati politikaları temsilen ise kredi/GSYH açığı, kredi-teminat oranı, borç/gelir oranı ve kaldıraç oranı değişken olarak seçilmiştir. Finansal istikrar endeksinin hesaplanmasında BİST mali endeks, tahvil faizi, kur sepeti, kredi/GSYH ve CDS primi esas alınmıştır. Türkiye’de makro ihtiyati politikalar ve geleneksel olmayan araçların etkinliğinin birlikte ve birden fazla değişkenle ele alındığı araştırmada elde edilen bulgular özetle şu şekildedir. Makro ihtiyati politika araçları ile finansal istikrar endeksi ve ayrıca geleneksel olmayan para politikası araçları ile finansal istikrar endeksi ve TÜFE değişkenlerine ilişkin seriler uzun dönemde eşbütünleşiktir. Makro ihtiyati araçlardan kredi/GSYH açığının finansal istikrarı olumlu, borç-gelir oranı ile kaldıraç oranı değişkenlerinin ise finansal istikrarı olumsuz yönde öte yandan geleneksel olmayan araçlardan politika faizinin finansal istikrarı olumsuz, TÜFE’yi ise olumlu yönde etkilediği tahmin edilmektedir.