论阿里-优素福的《克萨-伊-优素福》中出现混合方言的原因

Dil Araştırmaları Pub Date : 2023-10-16 DOI:10.54316/dilarastirmalari.1347980

Samet Onur

{"title":"论阿里-优素福的《克萨-伊-优素福》中出现混合方言的原因","authors":"Samet Onur","doi":"10.54316/dilarastirmalari.1347980","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Ali’nin Kıssa-i Yûsuf’u hem Doğu hem de Batı Türkçesi özellikleri göstermesi nedeniyle yaklaşık 200 yıldan beri Türkologların ilgisini celbetmeye devam etmektedir. Bugüne dek eserdeki karışık lehçeliliğin nedeni üzerine birçok farklı yorum yapılmıştır. Araştırmacıların kahir ekseriyeti eserde görülen Harezm Türkçesi özelliklerine istinaden Ali’nin Harezmli bir Oğuz Türkü olduğunu ve eserini Türkistan’da yazdığını iddia etmişlerdir. Eserin Hakaniye Türkçesinden Eski Oğuz Türkçesine geçiş dönemini temsil ettikleri düşünülen “karışık dilli” eserlerden olduğunu savunan araştırmacılar da olmuştur. Bu çalışmada, Kıssa-i Yûsuf’ta görülen Doğu Türkçesi bilhassa da Harezm Türkçesi unsurlarının, XIII. yüzyıldan kalma eski unsurlar olmadığına işaret edilmiştir. Bu unsurlar, XVII ve XIX. yüzyıllar arasında İdil boyunda yazılan eserlerde görülen yani Eski İdil Türkçesinde muhafaza edilmiş olan Harezm Türkçesi unsurlarından ibarettir ve Kıssa-i Yûsuf’a müstensihler tarafından dâhil edilmişlerdir. Aslen Eski Oğuz Türkçesiyle yazılıp İdil boyunda müstensihlerin Harezm Türkçesi unsurları dâhil ettikleri Kėsikbaş Kitâbı ile Ana ve Ogul Destânı gibi karışık lehçe özellikleri gösteren başka metinler de mevcuttur. Ali’nin Kıssa-i Yûsuf’undaki karışık lehçeliliğin nedeni doğrudan doğruya İdil boyundaki müstensihlerdir.","PeriodicalId":346409,"journal":{"name":"Dil Araştırmaları","volume":"31 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-10-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"Ali’nin Kıssa-i Yûsuf’undaki Karışık Lehçeliliğin Nedeni Üzerine\",\"authors\":\"Samet Onur\",\"doi\":\"10.54316/dilarastirmalari.1347980\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"Ali’nin Kıssa-i Yûsuf’u hem Doğu hem de Batı Türkçesi özellikleri göstermesi nedeniyle yaklaşık 200 yıldan beri Türkologların ilgisini celbetmeye devam etmektedir. Bugüne dek eserdeki karışık lehçeliliğin nedeni üzerine birçok farklı yorum yapılmıştır. Araştırmacıların kahir ekseriyeti eserde görülen Harezm Türkçesi özelliklerine istinaden Ali’nin Harezmli bir Oğuz Türkü olduğunu ve eserini Türkistan’da yazdığını iddia etmişlerdir. Eserin Hakaniye Türkçesinden Eski Oğuz Türkçesine geçiş dönemini temsil ettikleri düşünülen “karışık dilli” eserlerden olduğunu savunan araştırmacılar da olmuştur. Bu çalışmada, Kıssa-i Yûsuf’ta görülen Doğu Türkçesi bilhassa da Harezm Türkçesi unsurlarının, XIII. yüzyıldan kalma eski unsurlar olmadığına işaret edilmiştir. Bu unsurlar, XVII ve XIX. yüzyıllar arasında İdil boyunda yazılan eserlerde görülen yani Eski İdil Türkçesinde muhafaza edilmiş olan Harezm Türkçesi unsurlarından ibarettir ve Kıssa-i Yûsuf’a müstensihler tarafından dâhil edilmişlerdir. Aslen Eski Oğuz Türkçesiyle yazılıp İdil boyunda müstensihlerin Harezm Türkçesi unsurları dâhil ettikleri Kėsikbaş Kitâbı ile Ana ve Ogul Destânı gibi karışık lehçe özellikleri gösteren başka metinler de mevcuttur. Ali’nin Kıssa-i Yûsuf’undaki karışık lehçeliliğin nedeni doğrudan doğruya İdil boyundaki müstensihlerdir.\",\"PeriodicalId\":346409,\"journal\":{\"name\":\"Dil Araştırmaları\",\"volume\":\"31 1\",\"pages\":\"\"},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2023-10-16\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Dil Araştırmaları\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1347980\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"\",\"JCRName\":\"\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Dil Araştırmaları","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1347980","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

摘要

阿里的《Kıssa-i Yûsuf》因其兼具东西方土耳其语的特点，近 200 年来一直受到土耳其学家的关注。直到今天，人们对作品中混合方言的原因仍有许多不同的解释。绝大多数研究者认为，阿里是来自花剌子模的奥古兹土耳其人，他在突厥斯坦根据花剌子模土耳其语的特点创作了这部作品。也有研究者认为，该作品是 "混合语言 "作品之一，被认为代表了从哈卡尼耶土耳其语到旧奥古斯土耳其语的过渡时期。本研究指出，《Kıssa-i Yûsuf》中的东方土耳其语元素，尤其是赫瓦尔兹姆土耳其语元素，并非十三世纪的古老元素。这些元素是赫瓦尔兹姆土耳其语的元素，它们保存在十七世纪至十九世纪期间写于田园地区的作品（即旧田园土耳其语）中，并被注释者纳入 Kıssa-i Yûsuf 中。还有一些文本最初是用古奥古兹突厥语写成的，但在田园部落中，抄写员加入了赫瓦兹姆突厥语的元素，如《Kėsikbaş Kitābī》和《Ana ve Ogul Destān》，这些文本显示了混合方言的特征。阿里的《Kıssa-i Yûsuf》中出现混合方言的原因可直接归咎于田园部落的抄写员。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

查看原文本刊更多论文

Ali’nin Kıssa-i Yûsuf’undaki Karışık Lehçeliliğin Nedeni Üzerine

Ali’nin Kıssa-i Yûsuf’u hem Doğu hem de Batı Türkçesi özellikleri göstermesi nedeniyle yaklaşık 200 yıldan beri Türkologların ilgisini celbetmeye devam etmektedir. Bugüne dek eserdeki karışık lehçeliliğin nedeni üzerine birçok farklı yorum yapılmıştır. Araştırmacıların kahir ekseriyeti eserde görülen Harezm Türkçesi özelliklerine istinaden Ali’nin Harezmli bir Oğuz Türkü olduğunu ve eserini Türkistan’da yazdığını iddia etmişlerdir. Eserin Hakaniye Türkçesinden Eski Oğuz Türkçesine geçiş dönemini temsil ettikleri düşünülen “karışık dilli” eserlerden olduğunu savunan araştırmacılar da olmuştur. Bu çalışmada, Kıssa-i Yûsuf’ta görülen Doğu Türkçesi bilhassa da Harezm Türkçesi unsurlarının, XIII. yüzyıldan kalma eski unsurlar olmadığına işaret edilmiştir. Bu unsurlar, XVII ve XIX. yüzyıllar arasında İdil boyunda yazılan eserlerde görülen yani Eski İdil Türkçesinde muhafaza edilmiş olan Harezm Türkçesi unsurlarından ibarettir ve Kıssa-i Yûsuf’a müstensihler tarafından dâhil edilmişlerdir. Aslen Eski Oğuz Türkçesiyle yazılıp İdil boyunda müstensihlerin Harezm Türkçesi unsurları dâhil ettikleri Kėsikbaş Kitâbı ile Ana ve Ogul Destânı gibi karışık lehçe özellikleri gösteren başka metinler de mevcuttur. Ali’nin Kıssa-i Yûsuf’undaki karışık lehçeliliğin nedeni doğrudan doğruya İdil boyundaki müstensihlerdir.

求助全文

通过发布文献求助，成功后即可免费获取论文全文。去求助

来源期刊

Dil Araştırmaları

自引率

0.00%

发文量