YÖNETİM BİLİMİNDE FELSEFİ KÖKENLER: HEGEL’DEN FICHTE’YE YÖNETİM VE STEIN’IN GERÇEKLİK BİLİMİ

Lorenz von Stein, 19. yüzyılın en önemli ve çağdaşlarını olduğu gibi kendinden sonrakileri de derinden etkileyen sosyal bilimcilerin başında gelmektedir. Bu etkisi hala devam etmekte, sosyal bilimlerde inceleme konusu yapılan hemen her alanda yine ve yeniden Stein’a başvurulmaktadır. Stein, Türkçe alan yazında son dönemdeki bir istisna dışında hiç incelenmemiştir. Yanlış biçimde Hegel dizgesinin sıkı bir takipçisi olarak tanımlanmıştır. Ancak ne Hegel dizgesinin ne de Alman İdealist Felsefesi’nin tavizsiz izleyicisidir. Stein, Hegel’in Tarih Felsefesi’nin son bölümünün devamı niteliğinde sayılabilecek eseriyle devrim sonrası Fransa ve sosyal olayları incelemiştir. İdealist felsefeyle gerçek yaşam arasında uyuşmazlığı görmüş ve Hegel dizgesinin kısıtlarını aşarak kendine özgü gerçeklik bilimini oluşturmuştur. Devrimin yıkıcı sonuçlarını gözeterek sınıf uzlaşmazlığının çözüme kavuşturulması ya da yönetilmesi gerekmektedir. İşte Stein, Fichte’nin “Eylem Felsefesi” kullanarak sınıf uzlaşmazlığını çözmek üzere “eyleyen ya da çalışan devleti” yerleştirmiştir. Çalışmada ağırlıklı olarak birincil kaynaklar üzerinden Stein’ın Hegel dizgesiyle ilişkisi, Fichte’nin eylem felsefesine yaklaşımı, kendine özgü gerçeklik bilimini oluşturması ile yönetimin özüne eylemi yerleştirmesi gösterilmeye çalışılacaktır.