The Experimental Study of Tribological Properties of the Automatic Door Mechanism Rails Used in the Elevators

Bu makalede asansörlerdeki otomatik kabin kapı ve kat kapıları mekanizmasındaki makara ile ray arasında çalışma sırasında oluşan sürtünme, aşınma gibi özellikler incelenmiştir. Asansör sistemlerinin elemanlarından olan kat ve kabin kapı açma kapama mekanizmasındaki ray ve makaralarının pürüzsüz ve hasarsız çalışmaları hem emniyet hem de konfor açısından önemlidir. Asansör kat ve kabin kapı mekanizmalarındaki ray-makara arasında, çalışma sistemine göre farklılık gösterse de genellikle kuru ve/veya sınır sürtünme şartları oluşmaktadır. Bu şartlarda da aşınma kaçınılmaz olmaktadır. Literatürde ray, fren, makara gibi malzemelerin tribolojik özelliklerinin incelenmesi, genellikle Pim – Disk veya Gidip-Gelme Aşınma Test Cihazları gibi model test düzenekleri ile yapılmaktadır. Çalışmada iki tip test sistemi kullanılmıştır. Birincisi proje (Durak, 2023) kapsamında üretici firmalarında öneri ve desteği ile tasarlanarak üretilen asansör kabin kapı açma kapma sistemli test modeli ve ikincisi ise Gidip Gelme aşınma test cihazı kullanılmıştır. Test numunesi olarak piyasada çok yaygın kullanılan Galvaniz kaplanmış ray ve AFC (Kuru/Kaygan Film Yağlama Kaplama) teknolojisi ile kaplanmış ray numuneler kullanılmıştır. Numunelerin sürtünme katsayıları ve aşınma miktarları deneysel olarak tespit edilerek elde edilen test sonuçları yorumlanmıştır. Ayrıca hem makara hem de raylarda hasar durumları gözlemlenmiştir. Elde edilen bulguların, asansör ve asansör elemanları imalatçıları için bir literatür, ray ve makara malzemesi geliştirilmesine katkı sağlaması beklenmektedir.