DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜĞÜ BAĞLAMINDA ÇOCUKLARIN YETERLİ GIDAYA ERİŞİM HAKKI

Bireylerin makul bir yaşam düzeyine kavuşabilmesi ve bunun sürdürülebilir kılınmasının temel bir insan hakları sorunu aşikârdır. İnsan onuruna yaraşır, makul bir hayat yaşayabilmenin temel koşullarından biri “gıdaya erişim” olarak karşımıza çıkmaktadır. Uluslararası hukukta ilk defa bir yumuşak hukuk metni olan 1924 tarihli “Cenevre Çocuk Hakları Beyannamesi ile birlikte beslenme hakkı olarak giren gıda hakkına, 1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde yeterli bir yaşam standardı sağlama hakkı kapsamında yer verilmiştir. Daha sonra başta 1959’da ilan edilen Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi, 1976 tarihli Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi, 1979 tarihli Kadına Karşı Her Türü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi ve 1989 Çocuk Haklarına Dair Sözleşme olmak üzere, insan haklarına ilişkin pek çok metin ile gıda hakkının güvence altına alındığı ifade edilebilecektir. Uluslararası hukukun bir gereği ve insan hakları hukukunun sujeleri olarak devletler yetki alanında bulunan bireylerin ve özellikle dezavantajlı gruplar içerisinde konumlandırılan, korunmaya muhtaç konumda çocukların, yaşama ve sağlık hakkı ile doğrudan bağlantılı olan gıda haklarını korumak için üzerine düşeni yapmakla mükellef kılınmışlardır. Bu doğrultuda devletlerin üç farklı düzeyde yükümlülüğü bulunmaktadır. Yeterli gıda hakkının teminat altına alınması ve korunması için devletler, saygı duyma, karışmama, engellememe olarak ifade edilebilecek saygı duyma yükümlülüğünün yanı sıra sağlıklı bir toplumun geleceği olan çocukların gıdaya erişimini sağlamak noktasında bir takım pozitif yükümlülükleri bulunmaktadır. Devletler, üstün yararını her şeyden öteye koydukları çocukların başta açlıktan kurtulma hakkının sağlanması, yeterli, erişilebilir ve sürdürülebilir güvenli gıdaya erişiminin kolaylaştırılması, mevcut kaynakların azami ölçüde ulaşılabilir kılınması hususlarında üstüne düşen her şeyi yerine getirme sorumluluğu altındadır. Evrensel insan hakları kaideleri gereğince çocukların gıda hakkını koruma ve sağlama noktasında yükümlülüklerini aşamalı olarak yerine getirmekle yükümlü olan devletler, aldıkları ayrımcılık yapmaksızın her çocuğun yeterli gıda hakkını sağlama sorumluluğu altındadır.