Հողի մշակման տարբեր եղանակների և հողաբարելավիչների ազդեցությունը աշնանացան ցորենի աճի, զարգացման, ֆենոլոգիական փուլերի անցման և բերքի կառուցվածքային տարրերի վրա

Հոդվածում բերված են հողի մշակման տարբեր եղանակների, հանքային պարարտանյութերի և կենսահումուսի չափաքանակների և դրանց ֆոնի վրա բենտոնիտի կիրառման ժամկետների ազդեցությամբ աշնանացան ցորենի աճի, զարգացման և բերքի կառուցվածքային տարրերի կրած փոփոխությունների վերաբերյալ կատարված երկամյա ուսումնասիրությունների արդյունքները։ Ուսումնասիրությունների արդյունքներով հիմնավորվել է, որ Կոտայքի մարզի Հրազդան խոշորացված համայնքի անջրդի պայմաններում աշնանացան ցորեն մշակելիս հողի մշակումն անհրաժեշտ է իրականացնել միայն փխրեցման եղանակով՝ հողը փխրեցնելով 10-12 սմ խորությամբ, որը սովորական վարի (22-25 սմ) և անվարի (0-ական) համեմատությամբ նպաստում է հողի օդաջրային հատկությունների բարելավմանը, որի արդյունքում ավելանում են բույսերի արդյունավետ թփակալումը, հասկակիր ցողունների քանակությունը և բերքի կառուցվածքային տարրերը, որոնք հուսալի երաշխիքներ են բարձր ու կայուն բերք ստանալու համար։ Միևնույն ժամանակ պարզվել է, որ հանքային պարարտանյութերի և կենսահումուսի համարժեք չափաքանակների ֆոների վրա բենտոնիտի 3տ/հա նորմայի աշնան կիրառությունն առավել բարերար է ազդել անջրդի պայմաններում մշակվող աշնանացան ցորենի աճի, զարգացման, հասկակիր ցողունների և բերքի կառուցվածքային տարրերի ավելացման վրա, քան այդ նույն ֆոների վրա: В статье представлены результаты двухлетнего исследования изменения роста, развития озимой пшеницы и структурных элементов урожая под влиянием разных способов обработки почвы, количества минеральных удобрений и биогумуса, а также сроков применения бентонита на их фоне. В результате исследований установлено, что при возделывании озимой пшеницы в засушливых условиях укрупненного Разданского марза Котайкской области обработка почвы осуществляется только методом рыхления, разрыхляя почву на глубину 10-12 см, что по сравнению с глубокой вспашкой (22-25 см) и нулевой обработкой способствует улучшению воздушно-капельных свойств почвы, в результате чего повышается эффективность кущения и роста растений, количество четких стеблей и структурных элементов урожая, которые являются надежными гарантиями получения высокого и стабильного урожая. При этом установлено, что осеннее применение бентонита из расчета нормы 3 т/га на фоне эквивалентных количеств минеральных удобрений и биогумуса оказало более благоприятное влияние на росте, развитии озимой пшеницы, выращиваемой в засушливых условиях, а также на увеличении структурных элементов урожая, чем применение бентонита на тех же фона. The article presents the results of a two-year study of changes in growth, development of winter wheat, and structural elements of the crop under the influence of different methods of tillage, the amount of mineral fertilizers and biohumus, as well as the timing of the application of bentonite against their background. As a result of the research, it was found that when cultivating winter wheat in the arid conditions of the enlarged Hrazdan community of the Kotayk region, tillage is carried out only by loosening the soil to a depth of 10-12 cm, which, compared with deep plowing (22-25 cm) and zero tillage, contributes to improving the airborne properties of the soil, resulting in an increase in the efficiency of tillering and plant growth, the number of clear stems and structural elements of the crop, which are reliable guarantees of obtaining a high and stable yield. At the same time, it was found that the autumn application of bentonite at the rate of 3 t/ha against the background of equivalent amounts of mineral fertilizers and biohumus had a more favorable effect on the growth and development of winter wheat grown in arid conditions, as well as on the increase in the structural elements of the crop than the use of bentonite on the same backgrounds.