Dewis Iaith Dramor Fodern fel pwnc TGAU – a oes dewis? Y blychau opsiwn a ffactorau eraill

Bwriad yrymchwil sy’n sail i’r erthygl hon yw adnabod y ffactorau sy’n dylanwadu ar ddisgyblionwrth ddewis, neu wrth beidio â dewis, astudio iaith dramor fodern fel pwncTGAU. Yn 2015, cyhoeddwyd y ddogfen Dyfodol byd-eang gan Lywodraeth Cymru i wellaac i hyrwyddo Ieithoedd Tramor Modern (ITM). Fodd bynnag, mae’r ystadegau’ndangos fod y niferoedd sy’n cymryd ITM fel pwnc TGAU yn parhau i ostwng, (CyngorPrydeinig, 2021). Cydnabu’r Gwerthusiad o Dyfodol Byd-Eang (LlywodraethCymru, 2022a) na wireddwyd holl nodau’r cynllun strategol yn llawn gan nawelwyd cynnydd yn nifer y disgyblion sy’n astudio ITM ar lefel arholiad. Bydd yrerthygl yma’n canolbwyntio ar un agwedd benodol o’r data a gasglwyd yn yprosiect, sef y ffactorau oedd yn rhwystro disgyblion rhag dewis ITM fel pwncTGAU. Casglwyd data gan 860 o ddisgyblionmewn 10 ysgol uwchradd a gwelwyd bod rhwystrau ar lefel yr Ysgol, megisamserlenni, blychau opsiwn a’r ffaith nad oedd y pwnc yn rhedeg yn ffactorauallweddol, (Jones, 2021, Clayton, 2022). Roedd y canfyddiad bod y pwnc yn anodd hefyd ynffactor oedd yn rhwystro disgyblion rhag dewis ITM fel pwnc TGAU a dylid cofiomai trydedd iaith, o leiaf, oedd yr iaith dramor i’r disgyblion yn yrastudiaeth hon, (Fukui a Yashmina, 2021). Dadleuir, fel y gwnaeth adroddiad y CyngorPrydeinig (2021:6), bod angen ‘ymyrraeth frys’ i wrthdroi’r gostyngiad yn yniferoedd sy’n dewis astudio ITM fel pwnc TGAU. Cynigir rhai argymhellion sut i gynyddu niferoedd a chyfeirir atystyriaethau megis dewis pynciau opsiwn ym Mlwyddyn 8, setio dosbarthiadau ITMa’r angen am gynllunio mwy bwriadus er mwyn i ddisgyblion weld llwyddiant wrthddysgu iaith dramor (Ofsted, 2021).