Polemik Türü Rivayetleri Anlama ve Amel Etmede Pragmatist Yaklaşım

Hadis tarihinin her döneminde hadisleri teslimiyetçi yaklaşımla değerlendirenler ile hadislere tenkitçi ve retçi mantıkla yaklaşanlar var olagelmiştir. Rivayetleri anlama konusunda ifrat tefrit boyutundaki bu iki temayül özellikle senet ve metin yönüyle tartışılan polemik türü hadisleri doğru anlamanın ve değerlendirmenin önündeki en büyük engellerden biridir. Hicri ikinci asırda Ehl-i hadis- Mu’tezile şemsiyeleri altında başlayan 3 ve 4. asırlarda olgunlaşıp sistematik bir yapıya bürünen bu iki ekolün ifrat tefrit boyutunu oluşturan kısımları arasındaki tartışmalar bugün de devam etmektedir. Bu tartışmaların menfi yönü Müslümanlar arasındaki tefrikayı körüklemesi, müspet yönü ise polemik türü rivayetleri doğru anlama hususunda araştırmaya sevk etmesidir. Hadisleri anlama konusundaki bu iki yaklaşımın günümüz insanını ikna etmede ve bilgilendirmede yetersiz kaldığı özellikle de gençleri dinden soğuttuğu söylenebilir. Evrensel değerlere, akla ve bilime muhalif manalar içeren ve senedi muallel olan polemik türü hadislerin sünnet adı altında ısrarla gündemde tutulması ve sosyal medyada paylaşılması İslâm dinine ve bu dine gönül vermiş müntesiplerine zarar vermektedir. Bu çalışmada senet, metin ve mana yönüyle tartışmaya açık polemik türü hadislerin anlaşılması ve amel edilmesinde menfaat prensibinin önemi üzerinde durulacaktır.