Türkiye’de Risk Yönetimi Bağlamında Afete Hazırlıkla İlgili Yazılan Lisansüstü Tezlerin İncelemesi

Afete hazırlık etkili bir afet planlamasının en kritik aşamalarından birisidir. Bu nedenle konu ile ilgili bilimsel çalışmaların yapılması önemlidir. Bu bağlamda çalışma Türkiye’de risk yönetimi kapsamında afete hazırlıkla ilgili yazılan lisansüstü tezlerin incelemesi amacıyla gerçekleştirildi. Yüksek Öğretim Kurulunun (YÖK) tez arşivinde “Afete hazırlık”, “afetlere hazırlık” ve “afetlere hazıroluşluk” anahtar kelimeleri kullanılarak yapılan taramada dahil edilme kriterlerine uygun olan 54 tez çalışmaya alındı. Çalışmaların çoğunluğunun son 3 yılda, farklı örneklem gruplarında, tanımlayıcı araştırma türünde ve farklı ölçüm araçları kullanılarak gerçekleştirildiği belirlendi. Ayrıca tezlerin gerçekleştirilme amaçlarına bakıldığında en sık katılımcıların afete bireysel hazırlık düzeylerinin, afet hazırlık algısının, afet bilgi düzeylerinin ve birimlerin afete hazırlık düzeylerinin belirlenmesinin amaçlandığı görüldü. Amaçları doğrultusunda tezlerin sonuçlarına bakıldığında ise çalışmaların çoğunluğunda afete hazırlık düzeylerinin ortalama; afete hazırlık algı düzeylerinin yüksek bulunduğu; öğrencilerin ve hastane çalışanlarının afete yönelik bilgi düzeylerinin ortalamanın üzerinde bulunduğu görüldü. Ayrıca, birimlerin afete hazırlık düzeyleri yeterli değildi. Sonuç olarak son yıllarda afete hazırlık ile ilgili çalışmalar artış gösterse de hala yetersizdir. Bununla birlikte çalışmalardan elde edilen sonuçlara göre katılımcıların afete hazırlık, afete hazırlık bilgi ve algı düzeyleri ve birimlerin afete hazırlık düzeyleri istendik düzeyde değildir. Bu nedenle katılımcıların afete hazırlık düzeylerinin artırılmasına yönelik müdahale çalışmalarının yapılması ve birimlerin afete hazırlık konusundaki eksikliklerin belirlenerek giderilmesi önerilebilir.