Frantz Fanon’un Gözünden Erken Cumhuriyet Dönemi Batılılaşmasını Okumak: Cumhuriyet Gazetesi’nin 1930 Yılı Ses Kraliçesi Yarışması

Oryantalizm; Batılı olmayan toplumların yönetilmesi gerektiğini düşünen, aynı zamanda da bu toplumları ötekileştiren Batılı zihniyetin kavramsallaştırılması olarak ifade edilebilir. Bu bağlamda oryantalizm, sömürgeciliği meşrulaştıran, sömürgecinin sömürgelerini ötekileştirmesine yardım eden bir düşünce biçimi olarak da görülebilir. Batı’nın bu tahkir edici anlayışının, nesneleştirilen toplumlar üzerinde önemli psikolojik sonuçları olduğunu belirtmek gerekir. Bu sonuçları inceleyen F. Fanon, Malik bin Nebi, A. Cesaire gibi araştırmacılar, ezilen toplumların psikolojisini açığa çıkarmaya çalışır. Ezilen toplumlarda tespit edilebilen psikolojik sonuçlardan biri milliyetçi duygularda artış olarak sayılabilirken; bir diğeri de Batılı değerlerin içselleştirilerek Batı’ya öykünmek şeklinde ortaya çıkar. F. Fanon da bu görüşü benimseyen düşünürlerdendir. Bu çalışmada, oryantalist bakış açısına maruz kalmış Türklerin, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde içinde bulunduğu psikoloji, F. Fanon’un çalışmalarından yola çıkarak incelenmiştir. Bu noktada, Cumhuriyet’in erken dönemlerinde hızlı bir Batılılaşmanın yaşandığını belirtmek gerekir. Dolayısıyla makalenin araştırma sorusu: “Erken Cumhuriyet Dönemi’ndeki Batılılaşmanın ardındaki psikolojik faktörler ile F. Fanon’un tespitleri arasında bir ilinti kurulabilir mi?” şeklindedir. Örnek olay olarak, 1930 yılında düzenlenen Ses Kraliçesi Yarışması, Cumhuriyet gazetesinden söylem analizi yöntemiyle takip edilmiştir. Ses Kraliçesi Yarışması’nın, tıpkı dönemin güzellik yarışmaları gibi bir Batılılaşma aracı olduğu bu noktada belirtilmelidir. Yapılan okuma ışığında, Cumhuriyet dönemi aydınları, milliyetçi duygulardaki yoğunluk ve Batıya öykünme konusunda önemli tespitler yapılmıştır.