{"title":"\"《本草纲目》的语言语料库\"","authors":"None А. К. Кадирхан, None Г. Төкенқызы","doi":"10.48081/vlmz9388","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"\"Жалпы адамзаттың қарым-қатынасы ауызша сөйлесу және жазбаша тілдесу арқылы жүреді. Жазбаша тілдесімнен гөрі бүгінгі қоғамның өзара қарым-қатынасы ауызша сөйлесуге ұласқан. Ауызша сөйлеу тілі – бұл күнделікті тұрмыста екі немесе одан да көп адамдардың өзара сөйлесуі, пікір алысуы. Мұны ауызекі сөйлеу стилі қарастырады. Ауызекі сөйлеу тілінің басты ерекшелігі – оның алдын ала дайындықсыз, тікелей жүзеге асуында. Мақалада бүгінгі қоғамның ауызекі сөйлеу тіліндегі кейбір тілдік бірліктердің қолданысы, олардың нормадан ауытқу себептері мен салдары, стильдік қызметі талданады. Талдауға негіз болған ауызекі сөйлеу тіліне тән мәтіндер «Қазақ тілі ұлттық корпусының кіші корпустар» базасынан алынды. Осы мәтіндерді талдау кезінде ауызекі сөйлеу тілінде кейбір сөздердің құрамындағы дыбыстардың алмасымын, етістіктердің, есім сөздердің қысқарған формаларын, жаргон, варваризмдердің қолданысын, сөйлем құрылысының сақталмай, инверсиялық құбылысқа ұшырауы сынды ерекшеліктерге линвгистикалық талдау жасалады. Оған қоса, стилистика, лексикология сынды салаларда зерттеу жүргізген белгілі ғалымдардың тұжырымдары да мақаладан көрініс тапты. Нәтижесінде бүгінгі қоғамның алдын ала дайындықсыз коммуникацияға түсу барысында сөйлеу тілдерінің жай, толымсыз сөйлемдерге бағытталатыны, сондай-ақ бір ойдың аяқталмай, келесі бір ойға жалғасатыны немесе ойдың қайталануы, кірме сөздерді жиі қолданатындықтары анықталды. Кілтті сөздер: ауызекі сөйлеу тілі, стиль, корпус, варваризм, жаргон, инверсия. \"","PeriodicalId":491498,"journal":{"name":"Вестник Торайгыров университета","volume":"247 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"\\\"ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ КОРПУС МӘТІНІНДЕГІ АУЫЗЕКІ СӨЙЛЕУ ТІЛІ ЭЛЕМЕНТТЕРІНІҢ СТИЛЬДІК ҚЫРЛАРЫ \\\"\",\"authors\":\"None А. К. Кадирхан, None Г. Төкенқызы\",\"doi\":\"10.48081/vlmz9388\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"\\\"Жалпы адамзаттың қарым-қатынасы ауызша сөйлесу және жазбаша тілдесу арқылы жүреді. Жазбаша тілдесімнен гөрі бүгінгі қоғамның өзара қарым-қатынасы ауызша сөйлесуге ұласқан. Ауызша сөйлеу тілі – бұл күнделікті тұрмыста екі немесе одан да көп адамдардың өзара сөйлесуі, пікір алысуы. Мұны ауызекі сөйлеу стилі қарастырады. Ауызекі сөйлеу тілінің басты ерекшелігі – оның алдын ала дайындықсыз, тікелей жүзеге асуында. Мақалада бүгінгі қоғамның ауызекі сөйлеу тіліндегі кейбір тілдік бірліктердің қолданысы, олардың нормадан ауытқу себептері мен салдары, стильдік қызметі талданады. Талдауға негіз болған ауызекі сөйлеу тіліне тән мәтіндер «Қазақ тілі ұлттық корпусының кіші корпустар» базасынан алынды. Осы мәтіндерді талдау кезінде ауызекі сөйлеу тілінде кейбір сөздердің құрамындағы дыбыстардың алмасымын, етістіктердің, есім сөздердің қысқарған формаларын, жаргон, варваризмдердің қолданысын, сөйлем құрылысының сақталмай, инверсиялық құбылысқа ұшырауы сынды ерекшеліктерге линвгистикалық талдау жасалады. Оған қоса, стилистика, лексикология сынды салаларда зерттеу жүргізген белгілі ғалымдардың тұжырымдары да мақаладан көрініс тапты. Нәтижесінде бүгінгі қоғамның алдын ала дайындықсыз коммуникацияға түсу барысында сөйлеу тілдерінің жай, толымсыз сөйлемдерге бағытталатыны, сондай-ақ бір ойдың аяқталмай, келесі бір ойға жалғасатыны немесе ойдың қайталануы, кірме сөздерді жиі қолданатындықтары анықталды. Кілтті сөздер: ауызекі сөйлеу тілі, стиль, корпус, варваризм, жаргон, инверсия. \\\"\",\"PeriodicalId\":491498,\"journal\":{\"name\":\"Вестник Торайгыров университета\",\"volume\":\"247 1\",\"pages\":\"0\"},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2023-09-29\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Вестник Торайгыров университета\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.48081/vlmz9388\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"\",\"JCRName\":\"\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Вестник Торайгыров университета","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.48081/vlmz9388","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
"ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ КОРПУС МӘТІНІНДЕГІ АУЫЗЕКІ СӨЙЛЕУ ТІЛІ ЭЛЕМЕНТТЕРІНІҢ СТИЛЬДІК ҚЫРЛАРЫ "
"Жалпы адамзаттың қарым-қатынасы ауызша сөйлесу және жазбаша тілдесу арқылы жүреді. Жазбаша тілдесімнен гөрі бүгінгі қоғамның өзара қарым-қатынасы ауызша сөйлесуге ұласқан. Ауызша сөйлеу тілі – бұл күнделікті тұрмыста екі немесе одан да көп адамдардың өзара сөйлесуі, пікір алысуы. Мұны ауызекі сөйлеу стилі қарастырады. Ауызекі сөйлеу тілінің басты ерекшелігі – оның алдын ала дайындықсыз, тікелей жүзеге асуында. Мақалада бүгінгі қоғамның ауызекі сөйлеу тіліндегі кейбір тілдік бірліктердің қолданысы, олардың нормадан ауытқу себептері мен салдары, стильдік қызметі талданады. Талдауға негіз болған ауызекі сөйлеу тіліне тән мәтіндер «Қазақ тілі ұлттық корпусының кіші корпустар» базасынан алынды. Осы мәтіндерді талдау кезінде ауызекі сөйлеу тілінде кейбір сөздердің құрамындағы дыбыстардың алмасымын, етістіктердің, есім сөздердің қысқарған формаларын, жаргон, варваризмдердің қолданысын, сөйлем құрылысының сақталмай, инверсиялық құбылысқа ұшырауы сынды ерекшеліктерге линвгистикалық талдау жасалады. Оған қоса, стилистика, лексикология сынды салаларда зерттеу жүргізген белгілі ғалымдардың тұжырымдары да мақаладан көрініс тапты. Нәтижесінде бүгінгі қоғамның алдын ала дайындықсыз коммуникацияға түсу барысында сөйлеу тілдерінің жай, толымсыз сөйлемдерге бағытталатыны, сондай-ақ бір ойдың аяқталмай, келесі бір ойға жалғасатыны немесе ойдың қайталануы, кірме сөздерді жиі қолданатындықтары анықталды. Кілтті сөздер: ауызекі сөйлеу тілі, стиль, корпус, варваризм, жаргон, инверсия. "