None К. С. Кобландина, None Қ. Ө. Есенова, None Ә. П. Шаһарман
{"title":"\"种族刻板印象与外显:媒体刻板印象与刻板性:媒体个案研究\"。","authors":"None К. С. Кобландина, None Қ. Ө. Есенова, None Ә. П. Шаһарман","doi":"10.48081/fdeo3865","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"\"Мақала қазіргі медиамәтінде кездесетін перифразалардың ұлттық санада орныққан стереотиптермен байланысын анықтауға арналған. Қазіргі жекелеген авторлардың халық ауыз әдебиеті шығармаларының желісімен, атап айтқанда, ертегілер мен мақал-мәтелдер негізінде жасаған тілдік қолданыстарының оқырман санасында қабылдану тетіктері анықталады және теориялық тұрғыдан негізделеді. Халық танымында бұрыннан бар сөздер мен тіркестерді перифразалап қолдану оларды жаңаша қырынан түсіну бастапқы атаудың, түрткі сөздің, стимул сыртқы формалық ұқсастығына және семантикалық ерекшеліктеріне сүйене отырып жүзеге асатыны көрсетіледі. Авторлар заманауи медиакеңістікте қолданылатын перифразаларға лексика-семантикалық сипаттама беріп, олардың тілдік ұжым санасында алатын орнын, қабылдану деңгейін, түсінілу ерекшеліктерін, бұрыннан белгілі, бастапқы атауларға оларды жаңаша контексте жұмсау арқылы қосылған үстеме мәннің оқырман қауымға тигізетін әсерін, сөздің суггестиялық әлеуеті мен сөзжұмсамдағы нұсқаларын, олардың қатысуымен жасалған мақал-мәтелдерді, тұрақты тіркестерді прагмалингвистикалық қырынан талдауды мақсат еткен. Осы мақсатқа жету үшін лексика-семантикалық талдау, фоностилистикалық, прагмалингвистикалық талдау әдістері пайдаланылған. Қазіргі медиакеңістікте жарияланатын ақпараттың басым бөлігі, әсіресе аналитикалық медиамәтіндерге арқау болатын тақырыптарды ашуда, қоғамда орын алып жатқан түрлі келеңсіздіктерді сипаттап, талдау барысында журналистер сөз саптауында осындай ұлттық санада орныққан стереотиптерді сан түрлі ыңғайда перифразалап қолдануға бейім келетіні байқалады. Кілтті сөздер: медиа мәтін, перифраза, стереотип, ертегі, мақал-мәтел, сөздің суггестиялық әлеуеті, теріс мәнді бағалау, сыбайлас жемқорлық, тоқпақ. \"","PeriodicalId":491498,"journal":{"name":"Вестник Торайгыров университета","volume":"36 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"\\\"ЭТНИКАЛЫҚ СТЕРЕОТИПТЕР МЕН ПЕРИФРАЗАЛАР: МЕДИА КЕҢІСТІКТЕГІ ҚОЛДАНЫСЫ \\\"\",\"authors\":\"None К. С. Кобландина, None Қ. Ө. Есенова, None Ә. П. Шаһарман\",\"doi\":\"10.48081/fdeo3865\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"\\\"Мақала қазіргі медиамәтінде кездесетін перифразалардың ұлттық санада орныққан стереотиптермен байланысын анықтауға арналған. Қазіргі жекелеген авторлардың халық ауыз әдебиеті шығармаларының желісімен, атап айтқанда, ертегілер мен мақал-мәтелдер негізінде жасаған тілдік қолданыстарының оқырман санасында қабылдану тетіктері анықталады және теориялық тұрғыдан негізделеді. Халық танымында бұрыннан бар сөздер мен тіркестерді перифразалап қолдану оларды жаңаша қырынан түсіну бастапқы атаудың, түрткі сөздің, стимул сыртқы формалық ұқсастығына және семантикалық ерекшеліктеріне сүйене отырып жүзеге асатыны көрсетіледі. Авторлар заманауи медиакеңістікте қолданылатын перифразаларға лексика-семантикалық сипаттама беріп, олардың тілдік ұжым санасында алатын орнын, қабылдану деңгейін, түсінілу ерекшеліктерін, бұрыннан белгілі, бастапқы атауларға оларды жаңаша контексте жұмсау арқылы қосылған үстеме мәннің оқырман қауымға тигізетін әсерін, сөздің суггестиялық әлеуеті мен сөзжұмсамдағы нұсқаларын, олардың қатысуымен жасалған мақал-мәтелдерді, тұрақты тіркестерді прагмалингвистикалық қырынан талдауды мақсат еткен. Осы мақсатқа жету үшін лексика-семантикалық талдау, фоностилистикалық, прагмалингвистикалық талдау әдістері пайдаланылған. Қазіргі медиакеңістікте жарияланатын ақпараттың басым бөлігі, әсіресе аналитикалық медиамәтіндерге арқау болатын тақырыптарды ашуда, қоғамда орын алып жатқан түрлі келеңсіздіктерді сипаттап, талдау барысында журналистер сөз саптауында осындай ұлттық санада орныққан стереотиптерді сан түрлі ыңғайда перифразалап қолдануға бейім келетіні байқалады. Кілтті сөздер: медиа мәтін, перифраза, стереотип, ертегі, мақал-мәтел, сөздің суггестиялық әлеуеті, теріс мәнді бағалау, сыбайлас жемқорлық, тоқпақ. \\\"\",\"PeriodicalId\":491498,\"journal\":{\"name\":\"Вестник Торайгыров университета\",\"volume\":\"36 1\",\"pages\":\"0\"},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2023-09-29\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Вестник Торайгыров университета\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.48081/fdeo3865\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"\",\"JCRName\":\"\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Вестник Торайгыров университета","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.48081/fdeo3865","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
"ЭТНИКАЛЫҚ СТЕРЕОТИПТЕР МЕН ПЕРИФРАЗАЛАР: МЕДИА КЕҢІСТІКТЕГІ ҚОЛДАНЫСЫ "
"Мақала қазіргі медиамәтінде кездесетін перифразалардың ұлттық санада орныққан стереотиптермен байланысын анықтауға арналған. Қазіргі жекелеген авторлардың халық ауыз әдебиеті шығармаларының желісімен, атап айтқанда, ертегілер мен мақал-мәтелдер негізінде жасаған тілдік қолданыстарының оқырман санасында қабылдану тетіктері анықталады және теориялық тұрғыдан негізделеді. Халық танымында бұрыннан бар сөздер мен тіркестерді перифразалап қолдану оларды жаңаша қырынан түсіну бастапқы атаудың, түрткі сөздің, стимул сыртқы формалық ұқсастығына және семантикалық ерекшеліктеріне сүйене отырып жүзеге асатыны көрсетіледі. Авторлар заманауи медиакеңістікте қолданылатын перифразаларға лексика-семантикалық сипаттама беріп, олардың тілдік ұжым санасында алатын орнын, қабылдану деңгейін, түсінілу ерекшеліктерін, бұрыннан белгілі, бастапқы атауларға оларды жаңаша контексте жұмсау арқылы қосылған үстеме мәннің оқырман қауымға тигізетін әсерін, сөздің суггестиялық әлеуеті мен сөзжұмсамдағы нұсқаларын, олардың қатысуымен жасалған мақал-мәтелдерді, тұрақты тіркестерді прагмалингвистикалық қырынан талдауды мақсат еткен. Осы мақсатқа жету үшін лексика-семантикалық талдау, фоностилистикалық, прагмалингвистикалық талдау әдістері пайдаланылған. Қазіргі медиакеңістікте жарияланатын ақпараттың басым бөлігі, әсіресе аналитикалық медиамәтіндерге арқау болатын тақырыптарды ашуда, қоғамда орын алып жатқан түрлі келеңсіздіктерді сипаттап, талдау барысында журналистер сөз саптауында осындай ұлттық санада орныққан стереотиптерді сан түрлі ыңғайда перифразалап қолдануға бейім келетіні байқалады. Кілтті сөздер: медиа мәтін, перифраза, стереотип, ертегі, мақал-мәтел, сөздің суггестиялық әлеуеті, теріс мәнді бағалау, сыбайлас жемқорлық, тоқпақ. "