Tokat ilinde yaygın olarak kullanılan yerel domates genotiplerinin Kök-ur nematodları’na (Meloidogyne incognita ve Meloidogyne javanica) karşı dayanıklılıklarının araştırılması

Bitki paraziti nematodlar (BPN) ozellikle de kok-ur nematodlari ( Meloidogyne spp.) (KUN), yaygin olarak dagilim gosteren ve genis bir urun yelpazesinde onemli verim kayiplarina neden olan nematodlardir. Onemli KUN turleri ise, Meloidogyne arenaria Chitwood (1949), Meloidogyne exigua Goeldi, 1892, Meloidogyne graminicola Golden and Birchfield, 1965, Meloidogyne hapla Chitwood, 1949, Meloidogyne incognita (Kofoid and White, 1919) , Meloidogyne javanica (Treub) Chitwood, 1949 ve Meloidogyne mayaguensis ’dir (Kofoid and White, 1919). BPN’lerin farkli konukcular ve lokasyonlardaki dagilimi Turkiye’de incelenmistir. Calismalar sonucunda Tylenchida (Nematoda) takimina bagli 56 cinse ait toplam 240 BPN turu Turkiye’de tespit edilmistir. Bu nematod turleri, ulkenin 48 farkli bolgesinden 66 bitki ile iliskili olarak bulunmustur. Ulkemizde KUN turleri olarak, M. incognita , M. arenaria , M. javanica ve M. hapla en yaygin bulunan turlerdir. M. incognita ve M. javanica turleri ise ekonomik anlamda tarim ve ortu alti uretimde ciddi sorunlara neden olan turlerin basinda yer almaktadirlar. Nematisitler KUN’lerin uzun sureli baskilanmasini saglamazlar, cevresel ve insan sagligi kaygilari kullanimlari uzerinde artan kisitlamalar ile sonuclanacaktir. Tokat (Turkiye) ilinden alinan orneklerdeki KUN turlerinin teshisleri morfolojik ve morfometrik ozellikler uzerinden klasik yontemler kullanilarak yapilmistir. Teshis calismalari sonucunda elde edilen KUN ( Meloidogyne ) turlerinin [ M. incognita ( M.i ) ve M. javanica ( M.j )] kulturlerinin olusturulmasi, yenilenmesi ve uretimi icin serada saksilarda hassas domates fideleri [SC-2121 domates cesidi  ( Solanum lycopersicum L.)] uretilmistir. Calismada, yumurta paketi sayisi ve skala degeri acisindan uygulama yapilan domates genotiplerinin hassas ve dayanikli olma durumlari incelenmistir. Buna gore; M.i ve M.j uygulamalarinda en yuksek yumurta paketi sayisina sahip Domates-79 ve Domates-90 genotipleri denemelerde kullanilan tum kok-ur nematodlarina ( M.i ve Mj ) karsi 1 ve 2 skala degeri ile dayanikli grupta yer almislardir (9.2±2.74; 8.2±1.58; 2.8±1.24 ve 9.4±2.46). Diger tum uygulamalar yumurta paketi sayisi 11’in ustunde oldugu icin 3, 4 ve 5 skala degeri ile hassas gruplarda yer almistir.