{"title":"PEMERINTAHAN TRADISIONAL SEMASA ZAMAN SULTAN ABDUL MOMIN DI SUNGAI TUARAN (1877-1885)","authors":"YUSRY SULAIMAN, MOSLI TARSAT, RIZAL ZAMANI IDRIS","doi":"10.51200/manu.v33i2.3841","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Sungai Tuaran terletak di sebelah pantai barat Borneo Utara sejak dua atau tiga abad yang lalu. Nama Sungai Tuaran telah wujud pada era pemerintahan Sultan Abdul Momin seperti dijelaskan dalam dokumentasi surat geran perjanjian di antara “Maharajah Overbeck” dengan baginda pada 29 Disember 1877. Sungai Tuaran telah ditadbir oleh golongan pembesar Brunei yang dilantik oleh Sultan Abdul Momin berdasarkan sistem dan struktur pentadbirannya. Antara golongan pembesar yang dimaksudkan ialah Pengiran Muda Muhammad Hassan, Pengiran Muda Muhammad, Pengiran Siti Anak Khatijah dan Pengiran Abdul Rauf. Dalam konteks kepimpinan di Sungai Tuaran, mereka memimpin kelompok masyarakat tersendiri, terutama masyarakat Bajau yang mana kebanyakan mereka berkampung di pinggir Sungai Tuaran. Mengikut sistem pemilikan wilayah tradisional Brunei, Sungai Tuaran merupakan kawasan tunggal kerana berstatus “Sungai Kuripan” di pantai barat Borneo Utara. Hal ini menunjukkan bahawa Sungai Tuaran ditadbir oleh golongan pembesar Brunei yang dilantik oleh Sultan Abdul Momin. Terdapat beberapa sumber yang dicatatkan oleh golongan orientalis yang menyatakan bahawa Sungai Tuaran merupakan pusat pertemuan di antara pelbagai etnik sama ada di darat mahupun laut. Sebagai contoh, masyarakat Bajau dan Dusun. Perkara ini bukanlah asing kerana Sungai Tuaran merupakan sungai yang paling dominan bagi kedua-dua masyarakat ini memandangkan masyarakat Bajau dan Dusun saling memerlukan antara satu sama lain bagi memenuhi keperluan harian mereka. Penempatan di Sungai Tuaran didominasi oleh golongan masyarakatBajau kerana mereka merupakan penduduk asal, terutamanya kawasan di sepanjang pinggir Sungai Tuaran. Menariknya, pada 5 April 1884, semasa pemerintahan Sultan Abdul Momin, baginda telah menyerahkan Sungai Tuaran kepada British North Borneo Company. Metode kajian ini berbentuk deskriptif melibatkan kajian perpustakaan yang menampilkan arkib sebagai sumber rujukan utama. Kajian ini membincangkan sistem pemerintahan tradisional Sultan Abdul Momin di Sungai Tuaran (1877 – 1885).\n \nSince two or three centuries ago, Tuaran River has been located on the west coast of North Borneo. The name Tuaran River existed during the reign of Sultan Abdul Momin as explained in the grant agreement documentation between “Maharajah Overbeck” and Sultan Abdul Momin on 29 December 1877. Tuaran River was administered based on Sultan Abdul Momin’s system and structure of the administration by a group of Brunei officials appointed by the Sultan, namely Pengiran Muda Muhammad Hassan, Pengiran Muda Muhammad, Pengiran Siti Anak Khatijah and Pengiran Abdul Rauf. In the context of leadership in Tuaran River, they led their own community groups, especially the Bajau community where most of them live in the village on the banks of Tuaran River. According to Brunei’s traditional territorial ownership system, the Tuaran River is a unique area due to its status as the “Kuripan River” on the west coast of North Borneo. This shows that the Tuaran River was administered by Brunei’s nobles appointed by Sultan Abdul Momin. There are several sources recorded by orientalists that state that Tuaran River is a meeting point between various ethnic groups whether on land or sea. For example, the Bajau and Dusun communities. This is common because Tuaran River is the most dominant river for both communities as the Bajau and Dusun communities depended on each other to meet their daily needs. The settlement in Tuaran River was dominated by Bajau people because they are the original inhabitants, especially the area along the banks of Tuaran River. More interestingly, on 5 April 1884, during the reign of Sultan Abdul Momin, Tuaran River was handed over to the British North Borneo Company. This research method is descriptive and involved library research that features archives as the main reference source. This study discusses the traditional government system of Sultan Abdul Momin in Tuaran River (1877 - 1885).","PeriodicalId":143963,"journal":{"name":"MANU Jurnal Pusat Penataran Ilmu dan Bahasa (PPIB)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"MANU Jurnal Pusat Penataran Ilmu dan Bahasa (PPIB)","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.51200/manu.v33i2.3841","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
摘要
过去两三个世纪以来,双溪土兰一直位于北婆罗洲西海岸。正如 1877 年 12 月 29 日 "Maharajah Overbeck "与国王签订的协议书文件所述,在阿卜杜勒-莫明苏丹统治时期,双溪土兰这个名字就已经存在了。Sungai Tuaran 一直由苏丹阿卜杜勒-莫明根据其管理制度和结构任命的文莱官员管理。这些官员包括 Pengiran Muda Muhammad Hassan、Pengiran Muda Muhammad、Pengiran Siti Anak Khatijah 和 Pengiran Abdul Rauf。在双溪都兰的领导层中,他们分别领导着不同的群体,尤其是巴焦族,他们大多居住在双溪都兰河畔。按照文莱传统的领土所有权制度,双溪都兰是一个独特的地区,因为它是北婆罗洲西海岸的 "Sungai Kuripan"。这表明,双溪土兰是由苏丹阿卜杜勒-莫明任命的一群文莱官员管理的。东方学家记录的一些资料表明,Sungai Tuaran 是不同民族在陆地和海上相遇的中心。例如,Bajau 族和 Dusun 族。这种情况并不罕见,因为图拉然河是两个族群最主要的河流,而巴乔族和杜逊族需要对方来满足他们的日常需求。图拉然河沿岸的居住区主要是巴焦族群,因为他们是这里的原始居民,尤其是图拉然河沿岸地区。有趣的是,1884 年 4 月 5 日,在苏丹阿卜杜勒-莫明统治时期,巴金达将双溪土兰交给了英国北婆罗洲公司。本研究的方法是描述性的,涉及以档案为主要参考来源的图书馆研究。本研究讨论了苏丹阿卜杜勒-莫明在双溪土兰(1877 - 1885 年)的传统政府制度。从两三百年前开始,图拉然河就位于北婆罗洲西海岸。正如 1877 年 12 月 29 日 "Maharajah Overbeck "与苏丹阿卜杜勒-莫明之间的赠与协议文件所解释的那样,在苏丹阿卜杜勒-莫明统治时期,图拉然河这个名字就已经存在了。根据苏丹阿卜杜勒-莫明的管理制度和结构,由苏丹任命的一组文莱官员,即 Pengiran Muda Muhammad Hassan、Pengiran Muda Muhammad、Pengiran Siti Anak Khatijah 和 Pengiran Abdul Rauf,对图拉然河进行管理。在图拉然河的领导层中,他们领导着自己的社区团体,尤其是巴焦社区,他们大多居住在图拉然河畔的村庄里。根据文莱的传统领土所有权制度,图拉然河是一个独特的地区,因为它是北婆罗洲西海岸的 "库里潘河"。这表明,图拉然河是由苏丹阿卜杜勒-莫明任命的文莱贵族管理的。东方学家记录的一些资料表明,无论是陆地还是海洋,图阿兰河都是各民族的交汇点。例如,Bajau 族和 Dusun 族。这很常见,因为图拉然河是这两个族群最主要的河流,因为巴焦族和杜逊族相互依赖以满足日常需求。在图拉然河定居的主要是巴焦族人,因为他们是这里的原始居民,尤其是图拉然河沿岸地区。更有趣的是,1884 年 4 月 5 日,在苏丹阿卜杜勒-莫明统治时期,图拉然河被移交给英国北婆罗洲公司。本研究采用描述性研究方法,涉及以档案为主要参考来源的图书馆研究。本研究讨论了苏丹阿卜杜勒-莫明在图阿兰河(1877 - 1885 年)的传统政府制度。
PEMERINTAHAN TRADISIONAL SEMASA ZAMAN SULTAN ABDUL MOMIN DI SUNGAI TUARAN (1877-1885)
Sungai Tuaran terletak di sebelah pantai barat Borneo Utara sejak dua atau tiga abad yang lalu. Nama Sungai Tuaran telah wujud pada era pemerintahan Sultan Abdul Momin seperti dijelaskan dalam dokumentasi surat geran perjanjian di antara “Maharajah Overbeck” dengan baginda pada 29 Disember 1877. Sungai Tuaran telah ditadbir oleh golongan pembesar Brunei yang dilantik oleh Sultan Abdul Momin berdasarkan sistem dan struktur pentadbirannya. Antara golongan pembesar yang dimaksudkan ialah Pengiran Muda Muhammad Hassan, Pengiran Muda Muhammad, Pengiran Siti Anak Khatijah dan Pengiran Abdul Rauf. Dalam konteks kepimpinan di Sungai Tuaran, mereka memimpin kelompok masyarakat tersendiri, terutama masyarakat Bajau yang mana kebanyakan mereka berkampung di pinggir Sungai Tuaran. Mengikut sistem pemilikan wilayah tradisional Brunei, Sungai Tuaran merupakan kawasan tunggal kerana berstatus “Sungai Kuripan” di pantai barat Borneo Utara. Hal ini menunjukkan bahawa Sungai Tuaran ditadbir oleh golongan pembesar Brunei yang dilantik oleh Sultan Abdul Momin. Terdapat beberapa sumber yang dicatatkan oleh golongan orientalis yang menyatakan bahawa Sungai Tuaran merupakan pusat pertemuan di antara pelbagai etnik sama ada di darat mahupun laut. Sebagai contoh, masyarakat Bajau dan Dusun. Perkara ini bukanlah asing kerana Sungai Tuaran merupakan sungai yang paling dominan bagi kedua-dua masyarakat ini memandangkan masyarakat Bajau dan Dusun saling memerlukan antara satu sama lain bagi memenuhi keperluan harian mereka. Penempatan di Sungai Tuaran didominasi oleh golongan masyarakatBajau kerana mereka merupakan penduduk asal, terutamanya kawasan di sepanjang pinggir Sungai Tuaran. Menariknya, pada 5 April 1884, semasa pemerintahan Sultan Abdul Momin, baginda telah menyerahkan Sungai Tuaran kepada British North Borneo Company. Metode kajian ini berbentuk deskriptif melibatkan kajian perpustakaan yang menampilkan arkib sebagai sumber rujukan utama. Kajian ini membincangkan sistem pemerintahan tradisional Sultan Abdul Momin di Sungai Tuaran (1877 – 1885).
Since two or three centuries ago, Tuaran River has been located on the west coast of North Borneo. The name Tuaran River existed during the reign of Sultan Abdul Momin as explained in the grant agreement documentation between “Maharajah Overbeck” and Sultan Abdul Momin on 29 December 1877. Tuaran River was administered based on Sultan Abdul Momin’s system and structure of the administration by a group of Brunei officials appointed by the Sultan, namely Pengiran Muda Muhammad Hassan, Pengiran Muda Muhammad, Pengiran Siti Anak Khatijah and Pengiran Abdul Rauf. In the context of leadership in Tuaran River, they led their own community groups, especially the Bajau community where most of them live in the village on the banks of Tuaran River. According to Brunei’s traditional territorial ownership system, the Tuaran River is a unique area due to its status as the “Kuripan River” on the west coast of North Borneo. This shows that the Tuaran River was administered by Brunei’s nobles appointed by Sultan Abdul Momin. There are several sources recorded by orientalists that state that Tuaran River is a meeting point between various ethnic groups whether on land or sea. For example, the Bajau and Dusun communities. This is common because Tuaran River is the most dominant river for both communities as the Bajau and Dusun communities depended on each other to meet their daily needs. The settlement in Tuaran River was dominated by Bajau people because they are the original inhabitants, especially the area along the banks of Tuaran River. More interestingly, on 5 April 1884, during the reign of Sultan Abdul Momin, Tuaran River was handed over to the British North Borneo Company. This research method is descriptive and involved library research that features archives as the main reference source. This study discusses the traditional government system of Sultan Abdul Momin in Tuaran River (1877 - 1885).