Avustralya Basınında Türkiye’de Milli Egemenlik (1920-1924)

Milli Mucadele surecinde ummetin yerini “millet”, padisahin tartisilmaz kudreti yerini de “milli hâkimiyet” dusuncesi almaya baslamistir. 23 Nisan 1920 tarihinde Turkiye Buyuk Millet Meclisinin acilmasi ise, egemenligin ulusa ait olmasi ilkesinin tasdiki acisindan bir donum noktasi olmustur. Milli egemenlik ilkesi, 20 Ocak 1921 tarihli Teskilat-i Esasiye Kanunu ile birlikte vazgecilmez bir anayasal kural haline gelmis,1 Kasim 1922 tarihinde saltanatin kaldirilmasi; 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet’in ilani; 3 Mart 1924 tarihinde hilafetin kaldirilmasi ile pekistirilmistir. Bu gelismelerle Dunya basini yakindan ilgilenmis, kendi kamuoylarina aksettirmek icin yogun caba sarf etmislerdir. Bu ulkelerden biri de askerleri Birinci Dunya Savasi’nda Canakkale’de Turklere karsi savasmis olan Avustralya’dir. Avustralya basininin milli egemenlige dayali yeni Turk devletinin ortaya cikisina gosterdigi ilgi bir hayli secici olmustur. TBMM’nin acilisi, 1921 Teskilat-i Esasiye kanununun ilani basin tarafindan gorulmemis, Cumhuriyetin ilani ise yorumsuz haberlerle gecistirilmistir. Bununla birlikte, kendi ulkelerini dogrudan ya da dolayli sekilde etkiledigini dusundukleri saltanatin ve hilafetin kaldirilmasi gibi konulara yogun ilgi gostermislerdir. Calismamizda Avustralya Milli Kutuphanesi (National Library of Australia)’ndeki gazete arsivinden yararlanilmak suretiyle, Avustralya basininin Turkiye’de milli egemenlik surecinin gelisimine yaklasimi irdelenecektir.