KUTSALLIK BAĞLAMINDA TÜRK İSLAM ÜLKÜSÜ VE DİNÎ EKLEKTİK SLOGANLAR

Türk İslam Ülküsü temel kodlarını Türk kültürü ve tarihinden almakla birlikte modern bir ideoloji olan milliyetçilikten de beslenerek gelişmiştir. Bu makalenin konusu Türk İslam Ülküsünü ve bu kapsamda değerlendirilen dinî eklektik slogan örneklerini kutsallık bağlamında incelemektir. Bu amaçla öncelikle Türk İslam Ülküsünün ve dinî eklektik sloganların oluşturduğu ideolojik terkiplerin seküler kutsallığı ve dinî boyutun İslamî dayanakları irdelenmiştir. Bu analizler yapılırken dinî ve ideolojik zemin yöntem olarak din sosyolojisi alanında katkı vereceği düşünülen bütüncül anlamacı yaklaşım kullanılarak incelenmiştir. Bu şekilde dinî içerikli ideolojik terkip alanında işleyen kutsallığın anlaşılırlığına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Çünkü ideolojik kavramlar seküler-içkin kutsallığı taşırken dinî kavramlar ilahî-aşkın kutsallığı taşımaktadır. Tarihsel olarak laik devletin oluşumu ile Türk laik devlet karakteri belirirken Türkçülüğün öncü düşünürlerinden Yusuf Akçura’nın ve Ziya Gökalp’ın devlet kurgusunun laikliği ön plana çıkardığı ve Gökalp’ın teoride İslamlaşma açılımının, izdüşümsel olarak ülkücü dinî içerikli ideolojik terkiplerde tezahür ettiği ortaya koyulmuştur. Türk İslam Ülküsüne ve dinî eklektik slogan örneklerinden birkaçına bakıldığında bu olgular görülebilmektedir. Seküler-içkin ve ilahî-aşkın kutsallık bağlamında incelenen Türk İslam Ülküsü ve bu kapsamda değerlendirilen “kanımız aksa da zafer İslam’ın”, “Türk İslam Medeniyetini yeniden kuracağız”, “ilay-ı kelimetullah ile bütün sahte mabutları yıkacağız” sloganları, tarihsel süreç birikimi olan alperen kavramı, nizam-ı âlem ülküsü ve devlet-i ebed müddet anlayışı ile ve ayrıca Anthony Smith’in ele aldığı “etnik seçilmişlik miti”, “şanlı ölüm” ve “altın çağ” kavramları ile açıklanmıştır.