Değerler ve Özerk İrade

Bu calismanin amaci, Schwartz’in deger yapisina bagli kalarak belirlenen temel degerlerin ozerk irade teorisinin icerdigi guduleme nedenleri ile iliskisini incelemek, temel psikolojik ihtiyaclar, ozerk irade (karar verme ozerkligi, farkindalik) ile iliskisini aramak ve hangi deger boyutlarinin mutlulukla iliskili oldugunu gormektir. 1103 universite ogrencisinin katildigi arastirmada deger olcegi (28 etik, 29 emik madde) ozerk irade, temel psikolojik ihtiyaclar, gudulenme nedenleri ve oznel mutluluk olcekleri kullanilmistir. Degerlerin Schwartz deger yapisina uygunlugu proxscal ile, gudulenme nedenlerine verilen cevaplar ki-kare ile incelenmistir. Deger boyutlari ile ozerk irade, temel psikolojik ihtiyaclar ve mutluluk arasindaki iliskiler icin regresyon analizi kullanilmistir. Proxscal analizi, deger yapisina genel olarak uygun bir sonuc vermekle beraber sapmalar da gostermistir ve en onemli sapma guvenlik degerinin yapinin tam ortasinda ayri bir alan olusturmasidir. Dolayisiyla guvenlik, 5.deger faktoru olarak analize girmistir. Ayrica, karsit degerler arasinda karsitlik gorulmemistir. Ic kaynakli gudulenme nedeni en cok degisime aciklik boyutunda olmus ve bu deger mutlulukla da en yakin iliskiyi kurmustur. Iliskisellik ihtiyaci, karar verme ozerkligine katkida bulunmamaktadir. Ote yandan degisime aciklik degerine en yuksek katkiyi karar verme ozerkligi yapmaktadir. Farkindalik kendini-ustunleme disindaki tum degerlerle iliski kurmustur. Deger yapisindan olan sapmalarla ilgili bulgular ve ozerk iradenin degerlerle iliskisi son bolumde tartisilmistir.