Araç Rotalama Probleminin Genetik Algoritma ile Çözümü

Bu calismada, cozulmesi zor problemler sinifinda yer alan arac rotalama problemi ele alinmistir. Arac rotalama problemi kisaca, musteri taleplerini karsilayacak urun dagitimina ait optimum rotalarin tasarlanmasi problemidir. Toplam kat edilen mesafenin en kucuklenmesi problemin temel amacini olusturmaktadir. Gunumuz is hayatinda urun dagitim maliyetleri toplam lojistik maliyetlerinin onemli bir kismini olusturmaktadir. Bu calismada meta-sezgisel cozum tekniklerinden birisi olan genetik algoritma kullanilarak Eskisehir Halk Ekmek A.Ş.’nin tum musteri taleplerini karsilayacak arac rota mesafesini iyilestirmek amaclanmaktadir. Bu amacla, genetik algoritmanin hem zor ve buyuk olcekli problemleri etkin bir sekilde cozebilmesi, hem de kisa surede optimuma yakin cozumler uretebilmesi ozelliginden yararlanilarak Eskisehir Halk Ekmek A.Ş.’nin dagitim araclarinin, satis bufelerine en kisa mesafeden rota hesaplamasina optimum cozum aranmistir ve mevcut durum ile karsilastirma yapilmistir. Ekmekler, tek bir uretim tesisinde uretilerek 51 adet satis bufesi araciligiyla halka ulastirilmaktadir. Uretim tesisinin satis bufelerine olan uzakliklari “Google Maps” uzerindeki konumlarindan saglanmistir. Ele alinan problem icin genetik algoritma 2000 kez calistirilmistir ve yaklasik olarak 25 saniye (sn) gibi kisa bir surede sonuca ulasilmistir. Genetik algoritma ile belirlenen arac rotalama islemi sonucunda Eskisehir Halk Ekmek Isletmesi’nin mevcut olarak kullandigi rotasyon iyilestirilerek daha iyi bir sonuc elde edilmistir. Calisma oncesinde, Eskisehir Halk Ekmek Isletmesi rotalarinin olusturulmasinda 17 yillik tecrubesinden yararlanarak 3 aracin toplam kat ettigi mesafeyi 236,54 km olarak belirledigi gorulmektedir. Genetik algoritma ile hesaplama sonucunda ise 3 aracin toplam kat ettigi mesafe 210,24 km olarak hesaplanmistir. Bu durumda, gunluk olarak hesaplanan degerde 26,3 km’lik bir iyilesme saglanmaktadir. Aylik olarak dusunuldugunde, bir ay icin yaklasik olarak 790 km’lik bir iyilesme saglamaktadir. Maliyet bazinda bakildiginda, kullanilan araclar sehir icinde gidilen her km’de ortalama 1,6 TL/lt yakit harcamaktadir ve aylik olarak dusunuldugunde isletme icin 1.264 TL’lik bir yakit tasarrufu ile maliyette azalma saglanmaktadir. Bu calisma sonucunda isletmeye ait 51 adet satis bufesi icin tum talepleri karsilayacak bir rotasyon olusturularak araclarinin hem zamandan tasarruf etmesini hem de maliyetin dusurulmesini saglayan bir cozum sunulmustur.