ABDULLAH CEVDET’İN DİLMESTÎ-İ MEVLÂNÂ’SI ÜZERİNE

Abdullah Cevdet son dönem Osmanlı aydını ve siyaset adamıdır. Doktor, şair ve feylesof sıfatlarıyla tanınan Abdullah Cevdet daha çok Batılı filozoflardan edindiği bir takım materyalist düşünceleri, yayımladığı yazılarla Osmanlı topraklarında yayması dolayısıyla dindar insanların samimi duygularını rencide eden bir yazar olarak tanınmıştır. Bu yüzden sürekli dinsizlikle suçlanmış, cenaze namazının kılınması bile uygun görülmemiştir. Osmanlının son dönemlerinde ortaya çıkan Batıcılık akımının en önde gelen temsilcisidir. Fikirleriyle meşrutiyet düşüncesine yön vermiştir. Shakespeare, Byron, Schiller gibi Batılı yazarlardan Sa’dî, Ömer Hayyam ve Mevlânâ’ya uzanan geniş bir alanda tercümeler yaptı. Yazılarının birçoğu kışkırtıcı, eleştirel yazılardı. Dozy’nin İslam’ı ve Hz. Peygamber’i eleştiren kitabını Târîh-i İslamiyye adıyla Türkçeye tercümesi ağır eleştirilere maruz kaldı. Abdullah Cevdet Dilmestî-i Mevlânâ isimli eserinde Mevlânâ’dan seçtiği birtakım şiirleri Türkçeye uyarladı. Sözde “Mevlânâ hayranlığı” ile kaleme aldığı bu kitapta sufî bir şahsiyet ve bir İslâm âlimi olan Mevlânâ’dan ziyade Abdullah Cevdet’in zihninde tezahür eden Mevlânâ ortaya çıkar. Bu makalede söz konusu eserin ortaya çıkış macerası ve eserin muhtevasına dair bir inceleme yürütülmüştür.