{"title":"TÜRKİYE’DE HEMŞİRELERİN KİMYASAL, BİYOLOJİK, RADYASYON VE NÜKLEER (KBRN) OLAYLARA YÖNELİK BİLGİ, TUTUM VE FARKINDALIKLARI: SİSTEMATİK DERLEME","authors":"Nuray Demi̇ralp","doi":"10.54409/hod.1252505","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Amaç: KBRN olayları, bireyleri veya toplulukları ciddi sağlık sorunlarıyla etkileyebilecek kasti veya kaza sonucu meydana gelmektedir. Hastanelerde KBRN olay ve vakalarında görevli personellerin hazırlıklı olmaları iş sağlığı ve güvenliği açısından son derece önemlilik arz etmektedir. Bu araştırma, Türkiye’de hemşirelerin kimyasal, biyolojik, radyasyon ve nükleer (KBRN) olaylara yönelik bilgi, tutum ve farkındalık düzeylerini belirlemek amacıyla, bilimsel literatürün gözden geçirilmesi ve araştırmalardan elde edilen verilerin sistematik biçimde incelenmesidir. \nYöntem: Bu çalışma sistematik derleme niteliğindedir. Araştırmaya, Ocak 2012- Kasım 2022 tarihleri arasında, “KBRN”, “KBRN farkındalık ve hemşirelik”, “KBRN bilgi ve tutum” gibi anahtar kelimelerle Google Akademik, ULAKBİM, Scopus, PubMed ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanları ve arama motorları kullanılarak tam metni bulunan çalışmalar dâhil edilmiştir. \nBulgular: Taramalar sonucunda, araştırma kriterlerini karşılayan 19 çalışma incelemeye dâhil edildi. PRISMA (2009) bildirimi kriterleri esas alınarak analiz edildi. İncelenen çalışmaların, 14’ü araştırma makalesi, 5’i lisansüstü tez çalışması idi. Hemşirelerin, KBRN olaylarına yönelik bilgi, tutum ve farkındalıkları araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formları ile ölçülmüştür. Anket soruları, KBRN olay türü, etkileri, dekontaminasyon, kişisel koruyucu ekipman kullanımı ile ilgili bilgi, farkındalık ve tutumlarını ölçmekteydi. Çalışmalarda hemşirelerin çoğunluğunun KBRN ile ilgili eğitim almadıkları, çalıştıkları birimlerde KBRN olaylarında görev tanımını bilmedikleri, kişisel koruyucu donanımlar hakkında yetersiz bilgiye sahip olduğu sonucuna varıldı. \nSonuç: Sağlık sektörünün en büyük bileşeni olan hemşirelerin KBRN kapsamında herhangi bir olaya etkin müdahalesi kritik öneme sahiptir. Hastanelerde KBRN olaylarında görev alacak hemşirelerin hazırlıklı olmaları etkin müdahalenin ve kişisel korumanın optimum düzeyde tutulması iş sağlığı ve güvenliği yönünden önem arz etmektedir. Bu nedenle KBRN olaylarında görev alacak hemşirelerin eğitim ve uygulamalar yönünden olabilecek en üst seviyede bilgi ve beceriye sahip olmaları gerekmektedir. Hemşirelere yönelik KBRN ile ilgili farkındalık eğitimlerinin yanı sıra uygulamalı eğitimler ile tatbikatlar ile hazır olmaları sağlanmalıdır. Hemşirelerin eğitim süreçlerinde de KBRN’ ye yönelik konuların müfredatlarında yer alması önerilmektedir.","PeriodicalId":354765,"journal":{"name":"Hastane Öncesi Dergisi","volume":"76 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-05-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Hastane Öncesi Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.54409/hod.1252505","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
TÜRKİYE’DE HEMŞİRELERİN KİMYASAL, BİYOLOJİK, RADYASYON VE NÜKLEER (KBRN) OLAYLARA YÖNELİK BİLGİ, TUTUM VE FARKINDALIKLARI: SİSTEMATİK DERLEME
Amaç: KBRN olayları, bireyleri veya toplulukları ciddi sağlık sorunlarıyla etkileyebilecek kasti veya kaza sonucu meydana gelmektedir. Hastanelerde KBRN olay ve vakalarında görevli personellerin hazırlıklı olmaları iş sağlığı ve güvenliği açısından son derece önemlilik arz etmektedir. Bu araştırma, Türkiye’de hemşirelerin kimyasal, biyolojik, radyasyon ve nükleer (KBRN) olaylara yönelik bilgi, tutum ve farkındalık düzeylerini belirlemek amacıyla, bilimsel literatürün gözden geçirilmesi ve araştırmalardan elde edilen verilerin sistematik biçimde incelenmesidir.
Yöntem: Bu çalışma sistematik derleme niteliğindedir. Araştırmaya, Ocak 2012- Kasım 2022 tarihleri arasında, “KBRN”, “KBRN farkındalık ve hemşirelik”, “KBRN bilgi ve tutum” gibi anahtar kelimelerle Google Akademik, ULAKBİM, Scopus, PubMed ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanları ve arama motorları kullanılarak tam metni bulunan çalışmalar dâhil edilmiştir.
Bulgular: Taramalar sonucunda, araştırma kriterlerini karşılayan 19 çalışma incelemeye dâhil edildi. PRISMA (2009) bildirimi kriterleri esas alınarak analiz edildi. İncelenen çalışmaların, 14’ü araştırma makalesi, 5’i lisansüstü tez çalışması idi. Hemşirelerin, KBRN olaylarına yönelik bilgi, tutum ve farkındalıkları araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formları ile ölçülmüştür. Anket soruları, KBRN olay türü, etkileri, dekontaminasyon, kişisel koruyucu ekipman kullanımı ile ilgili bilgi, farkındalık ve tutumlarını ölçmekteydi. Çalışmalarda hemşirelerin çoğunluğunun KBRN ile ilgili eğitim almadıkları, çalıştıkları birimlerde KBRN olaylarında görev tanımını bilmedikleri, kişisel koruyucu donanımlar hakkında yetersiz bilgiye sahip olduğu sonucuna varıldı.
Sonuç: Sağlık sektörünün en büyük bileşeni olan hemşirelerin KBRN kapsamında herhangi bir olaya etkin müdahalesi kritik öneme sahiptir. Hastanelerde KBRN olaylarında görev alacak hemşirelerin hazırlıklı olmaları etkin müdahalenin ve kişisel korumanın optimum düzeyde tutulması iş sağlığı ve güvenliği yönünden önem arz etmektedir. Bu nedenle KBRN olaylarında görev alacak hemşirelerin eğitim ve uygulamalar yönünden olabilecek en üst seviyede bilgi ve beceriye sahip olmaları gerekmektedir. Hemşirelere yönelik KBRN ile ilgili farkındalık eğitimlerinin yanı sıra uygulamalı eğitimler ile tatbikatlar ile hazır olmaları sağlanmalıdır. Hemşirelerin eğitim süreçlerinde de KBRN’ ye yönelik konuların müfredatlarında yer alması önerilmektedir.