Rambeng: Isang Natatanging Uri ng Pag-aasawa ng mga Manuvu at ang Impluwensiya ng Bagong Panahon

Abstrak Ang pananaliksik ay pinamagatang Rambeng: isang natatanging uri ng pag-aasawa ng mga Manuvu sa Kitaotao, Bukidnon at ang impluwensiya ng bagong panahon. Maraming tribung Manuvu ang nakakalat sa iba’t ibang lalawigan ng Mindanao, tulad ng Davao, Cotabato, at Agusan. Sa paglipas ng panahon, nagkaroon ng sariling bansag at wika ang bawat tribu (Ebido, 2019). Kung kaya, isang hamon ang pananaliksik na ginawa sa kultura ng mga Manuvu sa Bukidnon upang mapangalagaan at mapanatili ang pagpapahalaga sa kultura at paniniwala ng mga katutubo sapagkat ang kultura ay pagbabahagihan ng kaalaman tungo sa pagkilala ng kaparaanan ng pamumuhay ng bawat isa (Hufana, N. et’al, 2018).  Layunin sa pananaliksik na masagot ang katanungan na (1) Ano ang natatanging uri ng pag-aasawa ng mga Manuvu sa Kitaotao, Bukidnon?  (2) Ano-ano ang proseso sa uri ng pag-aasawa ng mga Manuvu sa Kitaotao, Bukidnon? at (3) Ano ang impluwensiya ng bagong panahon sa uri ng pag-aasawa ng mga Manuvu sa Kitaotao, Bukidnon? Ginamitan ng Indehinus at deskriptibong paraan ang pananaliksik upang maanalisa, at mailahad ang bunga ng saliksik na dumaan sa pakikipanayam at istraktyurd na interaksyong berbal sa komunidad ng mga Manuvu para sa pangangalap ng mga datos. Natuklasan sa pagsusuri, natuklasan na ang natatanging uri ng pag-aasawa ng Manuvu sa Kitaotao, Bukidnon ay tinatawag na Rambeng. Nalaman din na may kakaibang proseso ng pag-aasawa ang Rambeng ng mga Manuvu sa Kitaotao, Bukidnon. Kung tutuusin, ang kasal sa mga Manuvu sa Kitaotao, Bukidnon ay kadalasang may mga kasunduan sa pagitan ng mga magulang ng bawat panig na nasa anyong ginsa (pakiusap), kagun (bridewealth), at apa (handaan ng kasal). Sa kasalukuyan, ang proseso ng pagkakasal sa Manuvu ay naimpluwensiyahan ng makabagong panahon simula nang makapag-aral ang ilang mga katutubo ay namulat sila sa makabagong paraan ng pag-aasawa lalo na sa mga batas na ipinatupad para sa kababaihan at kabataan (VAWC); at sa makabagong paraan ng pag-aasawa na kanilang nakikita sa lipunan maging sa sosyal medya. Ngunit, may iilan pa ring mga katutubong Manuvu ang sumusunod sa kanilang kaugalian ng pag-aasawa. Napaglalahat na may tanging uri ng pag-aasawa ng mga katutubong Manuvu sa Kitaotao, Bukidnon na sinusunod ng ilang katutubo bilang bahagi ng kanilang kultura sa kabila ng pagbabago ng panahon.   Mga Susing-salita: Rambeng, Manuvu, Kagun, Ginsa, Apa