BİLİM BATILI OLDUĞUNDA: TARİHYAZIMSAL YANSIMALAR

Bilim tarihinin tarihinde “kuresel” kavrami uzerine fikir yuruten bu calisma, ayrica bununla iliskili ve fakat esit derecede belirleyici bir baska kavrami, “Batili bilim” kavramini incelemektedir. Bu dusuncenin 19. yuzyildaki yukselisini izleyerek Bati-disi dunyada da en az Bati’da oldugu kadar gelistigini gostermektedir. Kavramin kendisi bilim tarihinin disiplinel olusumu acisindan cok onemli iken, ise bakin ki, bu oykunun ardindaki kuresel tarih o kadar da belirleyici degildir. Meseleye 19. yuzyil Misir ve Cin’inden orneklerden hareketle yaklasan calisma, bilgi uretiminin uluslararasi tasiyicilarinin (yani misyonerler ve teknokratlar) ozgun secereler insâ edip kavramsal bir kumeleme islemi vasitasiyla yeni kuresel bilim tarihlerini nasil yarattigina bakarak baslamaktadir. Ardindan ilk profesyonel bilim tarihcilerinin calismalarina yonelerek, gunumuzde “Batili bilim”de sonra eren tarihi ve evrensel teleolojinin bir parcasi olarak gorulen Arapca ve Cince bilme geleneklerinin modern bilimlerin isiginda nasil da benzer sekilde yeniden yorumlandigini gostermektedir. Boylelikle bilim tarihi ile dunyadaki bilme gelenekleri arasindaki iliski ile alakali anahtar sorulara isaret edip kuresel bilim tarihlerine yonelik arayisi surdurmekle birlikte, Batili bilim dusuncesinin kuresel olcekte ortaya cikisinin tetkikini tartisarak sona ermektedir.