Oryantalizm ve Batı Sineması: Midnight Express (1978) Filmi Örneği

Bati’nin aklindaki Dogu imgesi olarak tanimlanan oryantalizm, bircok kultur urunune oldugu gibi sinemaya da yansimistir. Kultur tasiyici bir sanatsal arac olan sinema, yalnizca belirli bir kulturu veya anlatiyi ifade etmek, tanitmak, genis kitlelerin begenisine sunmak icin degil ayni zamanda kulturel bir hegemonyanin insasi ve bu hegemonyanin surdurulmesinde de kullanilir. Yuzyillardir etkisi gorulen, Edward Said tarafindan kavramsallastirilan oryantalist bakis acisi, Batili gozun Doguyu algilama ve yeniden anlamlandirma pratiklerini, soylem ve on yargilarindan olusan hayalini, imgelerini ifade etmektedir. Yonetmenligini Alan Parker’in yaptigi 1978 yapimi Midnight Express (Geceyarisi Ekspresi) filmi, Amerikali bir turist olan ve uyusturucu kacakciligi nedeniyle Istanbul'da tutuklanan Billy Hayes'in gercek yasam oykusunden uyarlanan bir yapimdir. Gercekligi yeniden kurgulayarak carpitan film, Dogu’ya ve Turklere karsi cok sayida oryantalist oge ve soylemi barindirmasi itibariyle dikkat cekmektedir. Bircok sanat eseri, politik soylem ya da gunluk hayat pratigine yansiyan oryantalist bakis acisi, kapsami daraltmak adina sinema filmi ozelinde alinmistir. Calismanin amaci, donemin siyasal kosullariyla birlikte ele alinan filmi icerik analizi yontemiyle ele alarak oryantalist soylemini ortaya cikarmaktir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular; filmdeki soylem, sahne secimi, hikaye akisi ve karakter secimleri ile Turkiye ozelinde Dogu’yu oryantalize eden otekilestirici bir uslup kullanilmistir.