1258/1843 Tarihli Nüfus Defterine Göre Kıbrıs Nüfusu Üzerine Toplumsal ve Demografik Değerlendirmeler

Nüfus çalışmaları akademi camiasında gün geçtikçe daha fazla ilgi görmeye başlayan bir alan haline gelmiştir. Bu çalışma tarihsel demografi kapsamında on dokuzuncu yüzyılın ilk yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nun en gözde adalarından biri olan Kıbrıs’ın demografik yapısını incelemeyi amaçlamaktadır. Kıbrıs, tarihi boyunca ticaretin hâkim olduğu bir liman kenti olduğu kadar, farklı dini ve etnik aidiyetlere mensup insanların da bir arada yaşadığı bir kent olması yönüyle pek çok çeşitliliği içinde barındırmaktaydı. Kentin bu özelliği çalışmamızın konusunu oluşturmasında etken olmuştur. Makalemizin veri kaynaklarını Kıbrıs’ta yaşayan insanların sayısı, yaşları ve fiziksel özellikleri kadar bu değişkenlerden hareketle türeteceğimiz beşerî sermaye ve de antropometrik veriler oluşturmaktadır. Söz konusu veriler Tanzimatın başından itibaren imparatorluğun birçok bölgesinde tutulan nüfus kayıtlarından biri olan 1843 tarihli Müslim defterinden elde edilmiştir. İçerik itibarıyla son derece zengin niteliğe sahip bu defter Kıbrıs’ta her bir erkek hane reisinin ismi, fiziksel özellikleri, yaşları, meslekleri, erkek çocuk sayısı ve engellilik durumları gibi bilgiler sunmaktadır. Oluşturduğumuz veri kümesinden hareketle çalışmamızda Kıbrıs nüfusunun temel özellikleri farklı toplumsal bileşenler arasında mukayeseli bir biçimde değerlendirilmektedir.