BOX-JENKINS YÖNTEMİYLE ÇİLEK SATIŞ FİYATLARI İÇİN TAHMİN MODELİ KURULMASI VE TAHMİN SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Taze tüketiminin yanı sıra gıda endüstrisinde birçok alanda hammadde olarak başrol oynayan, dünya çapında birçok bölge ve farklı çevre koşullarında yetişebilen çilek, geleneksel üretimin dışında, sera ve topraksız tarım üretimi ile yılın dört mevsimi ulaşılabilir bir meyve olarak karşımıza çıkmaktadır. Hasattan sonraki dönemde yola dayanıksız, saklama ve stoklama açısından riskli olan çilek, bu riskler sebebiyle bölge ve mevsime göre fiyat farklılıkları göstermektedir. Bu fiyat farklılıkları hem üreticiyi hem de tüketici ve çileği hammadde olarak kullanan gıda endüstrisini önemli ölçüde etkilemektedir. Haftalık çilek satış fiyatlarını kullanarak, 52 haftalık Türkiye’deki çilek satış fiyatları ile tahmin modeli geliştirmeyi amaçladığımız çalışmamızda, zaman serisi verileri trend veya mevsimsellik göstermediği için Box-Jenkins tahmin modelinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda 21 farklı ARIMA(p,d,q) modelleri arasından en başarılı tahmin sonucunu veren seçilmiştir. Çilek gibi pazarda iyi rekabet eden fakat bazı riskleri olan ürünlerin gelecek fiyat tahminleri, tüketicilerin arzına karşı sağlanacak talepte ve kar amacı güden üretici ve gıda endüstrisi açısından da yol gösterici olabilecektir.