{"title":"AHMED BİN YAHYA ÇELEBÎ’NİN ŞÂHİDNÂME ŞERHİ","authors":"Emine Atmaca, Kasım Tutar","doi":"10.31455/asya.1206874","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Klasik Türk edebiyatının didaktik eserlerinden biri sayılan ve hacimce küçük ama içerik bakımından çok zengin olan manzum sözlüklerin kaleme alınışlarının temel sebebi yabancı dildeki kelimeleri öğrencilere kolaylıkla öğretebilmektir. Bu tür sözlükler, “sıbyân” veya “mübtedî” olarak tabir edilen okula yeni başlamış çocuklara yabancı dil öğretmek amacıyla yazılmış ders kitabı hüviyetine sahip eserlerdir. Bu dil hazinelerine yazılan şerhler ise bazı yanlış okumaların ve özellikle öğretici amaçlı yazılan bilgilerin düzeltilmesi maksadıyla kaleme alınan ayrıntılı eserlerdir. Bu bağlamda Türk edebiyatında en çok şerh edilen manzum sözlük, Muğlalı Şâhidî İbrahim Dede’nin (d.1470/ö.1550) Tuhfe-i Şâhidî adlı eseridir. İlmi birikimiyle şairane bir üslûba sahip olan Şâhidî İbrahim Dede, Osmanlı edebiyat geleneğinde, manzum sözlük türünün en önemli temsilcisidir. Çalışmamıza konu olan Ahmed bin Yahya Çelebî’nin Şâhidnâme Şerhi, Şâhidî İbrahim Dede’nin Tuhfe-i Şâhidî adlı manzum sözlüğünü şerh etmek amacıyla kaleme alınmış bir metindir. Eser, Türk şerh edebiyatının XVI. yüzyıl metinleri arasında yer alır. Ahmed bin Yahya Çelebî, Tuhfe-i Şâhidî’yi bölüm bölüm şerh ederken, kelimelerin sözlük anlamlarını vermiş, gramer özelliklerine değinmiş ve edebi sanatlar hakkında bazı değerlendirmelerde bulunmuştur. Bu çalışmada, divan şairi ve sözlük yazarı olan Şâhidî İbrahim Dede’nin Tuhfe-i Şâhidî adlı manzum sözlüğünün Ahmed bin Yahya Çelebi tarafından yapılan şerhi ele alınmıştır. Ayrıca Şahidnâme Şerhi’nin dil bilgisi, üslup özellikleri ve şerh metodu hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir.","PeriodicalId":104140,"journal":{"name":"ASYA STUDIES","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"ASYA STUDIES","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.31455/asya.1206874","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
摘要
诗体字典被认为是土耳其古典文学的说教作品之一,字典篇幅不大,但内容非常丰富,其主要目的是向学生轻松教授外语单词。这类词典是为向刚入学的儿童(称为 "sıbyân "或 "mübtedî")教授外语而编写的教科书式作品。为这些语言宝库撰写的注释是为纠正一些误读而撰写的详细作品,尤其是为教育目的而撰写的信息。在这方面,土耳其文学中注释最多的诗词词典是穆拉勒-沙希德-易卜拉欣-德德(Muğlalı Şâhidî İbrahim Dede,生于 1470 年,卒于 1550 年)的《Tuhfe-i Şâhidî》。Şâhidî İbrahim Dede 的诗歌风格与他的学术知识相得益彰,他是奥斯曼文学传统中诗歌字典体裁的最重要代表。艾哈迈德-本-叶海亚-切莱比(Ahmed bin Yahya Çelebî)对Şâhidnâme 的评论是我们研究的主题,它是为评论Şâhidî İbrahim Dede 的诗词词典《Tuhfe-i Şâhidî》而写的。该作品是 16 世纪土耳其评论文学作品之一。艾哈迈德-本-叶海亚-切莱比(Ahmed bin Yahya Çelebî)在逐章注释《Tuhfe-i Şâhidî》时,给出了单词的字典含义,提到了语法特点,并对文学艺术做出了一些评价。在本研究中,讨论了艾哈迈德-本-叶海亚-切莱比(Ahmed bin Yahya Çelebi)对诗歌诗人兼词典作者Şâhidî İbrahim Dede 的诗歌词典《Tuhfe-i Şâhidî》所作的评论。此外,还详细介绍了Şahidnâme 注释的语法、文体特征和注释方法。
Klasik Türk edebiyatının didaktik eserlerinden biri sayılan ve hacimce küçük ama içerik bakımından çok zengin olan manzum sözlüklerin kaleme alınışlarının temel sebebi yabancı dildeki kelimeleri öğrencilere kolaylıkla öğretebilmektir. Bu tür sözlükler, “sıbyân” veya “mübtedî” olarak tabir edilen okula yeni başlamış çocuklara yabancı dil öğretmek amacıyla yazılmış ders kitabı hüviyetine sahip eserlerdir. Bu dil hazinelerine yazılan şerhler ise bazı yanlış okumaların ve özellikle öğretici amaçlı yazılan bilgilerin düzeltilmesi maksadıyla kaleme alınan ayrıntılı eserlerdir. Bu bağlamda Türk edebiyatında en çok şerh edilen manzum sözlük, Muğlalı Şâhidî İbrahim Dede’nin (d.1470/ö.1550) Tuhfe-i Şâhidî adlı eseridir. İlmi birikimiyle şairane bir üslûba sahip olan Şâhidî İbrahim Dede, Osmanlı edebiyat geleneğinde, manzum sözlük türünün en önemli temsilcisidir. Çalışmamıza konu olan Ahmed bin Yahya Çelebî’nin Şâhidnâme Şerhi, Şâhidî İbrahim Dede’nin Tuhfe-i Şâhidî adlı manzum sözlüğünü şerh etmek amacıyla kaleme alınmış bir metindir. Eser, Türk şerh edebiyatının XVI. yüzyıl metinleri arasında yer alır. Ahmed bin Yahya Çelebî, Tuhfe-i Şâhidî’yi bölüm bölüm şerh ederken, kelimelerin sözlük anlamlarını vermiş, gramer özelliklerine değinmiş ve edebi sanatlar hakkında bazı değerlendirmelerde bulunmuştur. Bu çalışmada, divan şairi ve sözlük yazarı olan Şâhidî İbrahim Dede’nin Tuhfe-i Şâhidî adlı manzum sözlüğünün Ahmed bin Yahya Çelebi tarafından yapılan şerhi ele alınmıştır. Ayrıca Şahidnâme Şerhi’nin dil bilgisi, üslup özellikleri ve şerh metodu hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir.