Parliamentary Oversight of the Army in Türkiye

Devletlerin en temel fonksiyonlarından birisi olan güvenliğin sağlanması için sistemde var olması gereken kurumların başında ordular gelmektedir. Güvenliğin tesisi için vazgeçilmez olan ordular ile ilgili en az varlıkları kadar kadim olan sorun ise güç kullanma tekelini elinde bulunduran bu kurumların denetimidir. Antik Yunan’da “Bizi muhafızlardan kim muhafaza edecek?” sorusuyla ortaya konulmuş olan bu sorun günümüzde de siyaset bilimi alanının başlıca tartışma konularından birisini oluşturmaktadır. Demokratik denetim başlığı altında incelenen bu alanda denetimin yasama, yürütme, yargı ve sivil toplum tarafından yapılması genel kabul görmektedir. Bu çalışmada da öncelikle ordunun parlamento tarafından denetiminin önemi, zorlukları, dünyada kullanılan denetim araçları konusunda bilgi verilecek ardından Türkiye’de parlamentonun ordunun denetimi noktasında sahip olduğu yetkiler ele alınacaktır. Parlamentoların orduların denetiminde sahip olduğu yetkiler demokratik yönetimin göstergelerinden birisi olarak kabul edildiği için önemlidir. Giraldo (2006) tarafından belirlenen parametreler üzerinden TBMM’nin sahip olduğu yetkilerde Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi sonrasında yaşanan değişimler ve demokratik denetiminin etkinliğinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. İkincil kaynak taraması yöntemiyle yapılan çalışmada Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde yürütmenin güçlendirilmesinin, yasama organının denetim yetkilerinde herhangi bir gerilemeye sebep olmadığı tespit edilmiştir.