Comparison of Depreciation Concept and Methods in terms of Turkish Tax System, Accounting Theory and Accounting Standards

Maddi duran varlıklar, işletme bünyesinde yer alan, fiziki yapıya sahip ve bir hesap döneminden fazla süreyle işletme faaliyetlerinde kullanılan varlıkları ifade etmektedir. Maddi duran varlıkların kullanımı sonucunda, bu varlıkların faydalarının tükenen kısmının dönemsellik ilkesi gereği hasılatla eşleştirilmesi gerekmektedir. Ancak bu hesaplamanın kesin bir sonuç verecek şekilde yapılması mümkün değildir. Muhasebe teorisi açısından bu sorun amortisman kavramı vasıtasıyla çözülmeye çalışılmıştır. Maddi duran varlığın maliyetinin tükenen ve döneme isabet eden kısmı olarak ifade edilen amortismanın hesaplanabilmesi için birtakım varsayımlardan yola çıkılarak oluşturulan yöntemler ise amortisman yöntemleri olarak adlandırılmaktadır. Muhasebe teorisi, amortisman kavramına ve amortisman yöntemlerine olabildiğince geniş çerçevede yaklaşmakla beraber teori ışığında oluşturulan muhasebe standartları da teoriyle uyumlu bir bakış açısına sahiptir. Ancak Türkiye'de amortisman konusunda temel yaklaşım olarak muhasebe standartları yerine Türk Vergi sistemi (TVS) benimsendiği için mevzuatta teori ve standartlarla çelişen birçok düzenleme bulunmaktadır. Bu yüzden işletme ilgililerine yönelik faydalı finansal bilginin üretimi ve gerçeğe uygun şekilde sunumu mümkün olmamaktadır. Çalışma ile muhasebe literatüründe yer alan amortisman kavram ve yöntemlerinin muhasebe standartları ve TVS açısından karşılaştırılarak uygulama ve teori arasındaki farkların ortaya konulması amaçlanmış olup TVS’de yer alan düzenlemelerin gerçeğe uygun sunumdan ziyade teşvik veya kısıtlama niteliğinde olduğunu ve söz konusu düzenlemelerde muhasebe ilkelerine uygunluğun gözetilmediğini ifade etmek mümkündür.