Psycho-Theological Analyses on God Images and Stages of Being from the Perspective of Spiritual Counseling and Care

Bu makalenin amacı, manevi danışmanlık ve rehberlikte danışanın zorlu yaşam olaylarıyla başa çıkmasında, anlam arayış süreçlerinde ve iyi oluş düzeylerini yükseltmede Tanrı tasavvuru ve varlık aşamalarının kullanıldığı bir yaklaşım önermektir. Bu yaklaşımla danışan daha latif hallere geçtikçe ve farkındalık kazandıkça Tanrı karşısındaki konumu değişecek ve ilahî isimleri daha yüksek derecede yansıtabilecektir. Bu ise danışanı birlik bilincine götürerek evrende iyi veya kötü olarak ayrımın olmadığı bir bilinç seviyesine çıkaracaktır. Bu bağlamda makale, Tanrı tasavvuru ve varlık aşamaları psiko-teolojik olarak analiz edilerek değerlendirilmekte ve manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarına kuramsal katkı sağlayacak teorik bir çalışma sunmayı hedeflemektedir. Tanrı tasavvuru, danışanlar arası farklılık gösterdiği gibi inançlara göre de değişiklik arz etmektedir. Bu nedenle bu çalışmada İslam düşüncesi ekseninde Allah tasavvuru modeli önerilmektedir. Tanrı’yı tasavvur ettikten sonra danışanın O’nun karşısındaki konumu varlık aşamalarıyla ifade edilmektedir. Değişen ve gelişen anlamını taşıyan varlık kavramı tüm canlılarda ‘ışık’ı yansıtabilme potansiyeli ile doğru orantılı olmaktadır. İnsanda bu potansiyel en yüksek aşamaya ulaşabilmekte ancak bunun için düşünsel veya davranışsal olarak Tanrı ile arasına koyduğu perdeleri kaldırması gerekmektedir. Bu aşamalar, bilinç aşamaları olarak ilk defa Assagioli tarafından psikoloji ile tasavvufî ögeler birleştirilerek yorumlanmıştır. Frager’ın nefs aşamaları ile bu sınıflandırmayı örtüştürmesi sonucunda psikoloji ve teolojinin ortak oluşturduğu bir metot ortaya çıkmıştır. Bu metoda göre danışan yaşamdaki dünyevî zevkleri sorgulatan bir uyanma deneyimi yaşadığında alt bilincine ışık tecelli etmeye başlamaktadır. Bu tecelliler, danışanın olgunlaşma yolculuğunda eşlik ederek onu ‘ışık’ ile birlemeye götürmektedir. Ancak burada önemli olan konu, danışanın düşünsel ve davranışsal perdelerini kaldırması gerektiğidir. Bilinci değişen danışanın hali değişerek tecelli alma kapasitesini de değiştirecektir. Tanrı’dan gelen tecelliler İbnü’l Arabi’nin ilahî isimler teorisi ile yorumlanarak danışanın halinin tecelli eden ilahî isimlerden kaynaklandığı öne sürülmektedir. Makalede, danışanın zor yaşam olaylarıyla başa çıkmasında, anlam arayış süreçlerinde ve iyi oluş düzeyini yükseltmede Tanrı tasavvuru ve varlık aşamalarının manevi danışmanlık sürecine dâhil edilmesiyle olumlu katkı sağlanacağı sonucuna ulaşılmıştır.