ДОСТУП К ПРАВОСУДИЮ: АКТУАЛИЗАЦИЯ ПРОБЛЕМЫ ИНДИВИДУАЛЬНЫХ ТРУДОВЫХ СПОРОВ

The idea of the research is to develop proposals, recommendations for improving the current model of judicial protection of the labor rights of the individual. We presented the author's position on the content of urgent problems of access to justice in resolving social and labor conflicts. Separate new approaches to solving urgent problems of resolving labor disputes have been developed. The obtained results of the review allow presenting an original academic view of the Kazakh practice of judicial settlement of labor disputes, which may be of interest to legal scholars and researchers. The analysis of compliance with the standards of accessibility of litigation in the field of protection of the labor rights of the individual is made, and specific problems of applying for judicial protection inherent in individual labor disputes are identified. Theauthors identified the following problems with access to justice: the existence of a barrier in the form of conciliation commissions for free recourse to judicial protection; weak implementation of international human rights standards in the field of labor disputes; the vulnerable position of workers in social and labor conflicts in relation to the position of employers; a steady downward trend in the number of labor disputes ended by the conclusion of an amicable agreement, either in connection with the conclusion of an agreement on the settlement of a dispute through mediation, or in connection with the conclusion of an agreement on the settlement of a dispute through a participatory procedure. The recommendations and conclusions of the study will stimulate discussion on ways to improve a justice system that operates in accordance with universal standards of human rights in the workplace. Зерттеуде біз әлеуметтік және еңбек жанжалдарын шешу кезінде сот тӛрелігіне қол жеткізудегі ӛзекті мәселелердіңмазмұнына авторлық ұстанымды ұсындық. Осы зерттеуденалынған нәтижелер заңгер-ғалымдар мен зерттеушілер үшін кең қызығушылық тудыруы мүмкін,еңбек дауларын сотта шешудің қазақстандық мәселелеріӛзіндік академиялық кӛзқарасты таныстыруға мүмкіндік береді.Жеке адамның еңбек құқықтарын қорғау саласындағы сот талқылауының қол жетімділік стандарттарының сақталуына талдау жасалды, жеке еңбек дауларына тән сот қорғауына жүгінудің нақты проблемалары анықталды. Авторлар жеке еңбек даулары бойынша сот тӛрелігіне қол жеткізудің мынадай мәселелерін атап кӛрсетті: сот қорғауына еркін жүгіну үшін келісу комиссиялары нысанындағы тосқауылдың болуы; еңбек даулары саласындағы халықаралық құқық қорғау стандарттарының әлсіз орындалуы; жұмыс берушілердің жағдайына қатысты әлеуметтік-еңбек жанжалдарындағы қызметкерлердің осал позициясы; бітімгершілік келісім жасасу арқылы не дауды медиация тәртібімен реттеу туралы келісім жасасуға байланысты не дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы келісім жасасуға байланысты аяқталған еңбек дауларының санын азайтудың орнықты үрдісі. Зерттеудің ұсынымдары мен қорытындылары еңбек саласындағы адам құқықтарының әмбебап стандарттарына сәйкес әрекет ететін сот тӛрелігі жүйесін жетілдіру жолдарын талқылауды ынталандыратын болады. Идея исследования заключается в разработке предложений, рекомендаций по совершен-ствованию действующей модели судебной защиты трудовых прав личности. Представлена авторская позиция по содержанию актуальных проблем доступа к правосудию при разрешении социально-трудовых конфликтов. Разработаны отдельные новые подходы к решению актуальных проблем разрешения трудовых споров. Полученные результаты обзора позволяют показать оригинальный академический взгляд на казахстанскую практику судебного урегулированиятрудовых споров, который может представлять интерес для ученых-правоведов и исследователей. Проведен анализ соблюдения норм доступности судебного разбирательства в сфере защиты трудовых прав личности, выявлены специфические проблемы обращения за судебной защитой, присущие индивидуальным трудовым спорам. Авторы выявили следующие проблемы с доступом к правосудию: наличие барьера в виде согласительных комиссий для свободного обращения за судебной защитой; слабое внедрение международных стандартов в области прав человека в сфере трудовых споров; уязвимое положение работников в социально-трудовых конфликтах по отношению к положению работодателей; устойчивая тенденция снижения количества трудовых споров, закончившихся заключением мирового соглашения, либо в связис заключением соглашения об урегулировании спора в порядке медиации, либо в связи с заключением соглашения об урегулировании спора спор в порядке партисипативной процедуры. Рекомендации и выводы исследования дадут возможность для обсуждения путей совершенствования системы правосудия, функционирующей в соответствии с универсальными стандартами прав человека в сфере труда.