Gümüşhane (Kelkit) koşullarında bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Gümüşhane koşullarında bazı aspir çeşitlerinin verim, verim unsurları ve bazı kalite özelliklerini araştırmak amacıyla 2021 yılında Gümüşhane ilinin Kelkit ilçesinde yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak yürütülen bu araştırmada 5 farklı aspir; Balcı, Dinçer, Göktürk, Hasankendi ve Koç çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada; çıkış süresi, ilk çiçeklenme süresi, olgunlaşma gün sayısı, bitki boyu, ilk dal yüksekliği, dal sayısı, tabla sayısı, tabla çapı, tabla ağırlığı, tablada tane sayısı, tane verimi, bin tane ağırlığı, ham yağ oranı, ham yağ verimi ve ham protein oranı ele alınmıştır. Araştırma sonucuna göre en yüksek değerler; tane verimi Dinçer çeşidinden (128.06 kg da-1), bin tane ağırlığı Dinçer çeşidinden (44.13 g), ham yağ oranı Balcı çeşidinden (%30.92), ham protein oranı ise yine Dinçer çeşidinden (%15.43) elde edilmiştir. Aspir çeşitlerinin tane verimi ile incelenen karakterler arasındaki korelasyon katsayıları; bitki boyu (r=0.640**), tabla sayısı (r=0.759**), ham yağ verimi (r=0.875**), ilk dal yüksekliği (r=0.517*), tabla ağırlığı (0.533*), tablada tane sayısı (r=0.520*), bin tane ağırlığı (r=0.582*) ve ham protein oranı (r=0.525*) arasında önemli ve pozitif, ilk çiçeklenme süresi (r= -0.777**), olgunlaşma gün sayısı (r= -0.694**) ve ham yağ oranı (r= -0.542*) arasında ise önemli ve negatif bir ilişki görülürken; tane verimiyle çıkış gün sayısı (r= -0.298) ve dal sayısı (r= -0.231) ile negatif fakat önemsiz bir ilişki olduğu saptanmıştır.