IRAK'TA ASURİ/NASTURİ OLAYLARI VE TÜRKİYE'YE ETKİLERİ (1933)

Abstract

Hakkâri Nasturileri, I. Dünya Savaşı’nın başlamasının ardından bağımsızlık ümidine kapılarak Osmanlı’ya karşı Rusya’nın yanında yer almış ve Müslümanlara karşı katliamlara girişmiştir. Ancak Nasturiler Osmanlı birliklerinin başlattığı tenkil harekatının ardından 1915 senesi ikinci yarısından itibaren İran’ın Urmiye ve Salmas şehirlerine kaçmışlardır. Bolşevik İhtilali sonrası Rusya’nın savaştan çekilmesiyle beraber İngilizlerin güdümüne giren Nasturiler, bu defa da 1918 senesi ortalarından itibaren Hamedan üzerinden Irak’ın Bağdat şehrine göç etmişlerdir. 1930’ların başına kadar İngilizlerin şemsiyesi altında Irak’ta yaşamlarını sürdüren Nasturiler için 1932 senesinde Irak’taki İngiliz manda idaresinin kaldırılması önemli bir kırılmadır. Zira bu gelişmeyle birlikte Nasturiler, Irak idaresinin inisiyatifine bırakılmıştır. İngilizlerin taleplerine rağmen Irak hükümeti Nasturilere etnik ve siyasi konuda herhangi bir ayrıcalık vermeye yanaşmamış ve ülke dahilinde dağınık olarak iskânları için çalışmalara başlamıştır. Bu karar Nasturilerin tepkilerine yol açmış ve taşkınlıklarına neden olmuştur. Irak hükümeti başlangıçta Nasturi sorununu barışçıl yollarla çözmeye çalışmışsa da 1933 senesi Haziran ve Temmuz aylarında yaşananlar Irak hükümetinin tavrının radikal bir şekilde değişmesine neden olmuştur.