Jak politycy widzą media i odwrotnie?

Abstract

Najnowsza monografia badaczek katowickich jest pokłosiem projektu zatytułowanego „Powiązania pomiędzy elitami sfery mediów i polityki w Polsce w perspektywie doświadczeń niemieckich”, który realizowano w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego. Zgodnie z deklaracją, którą Autorki zawarły we wstępie pracy, celem książki była rekonstrukcja wizerunku powiązań polskich elit politycznych i medialnych, prezentowanego czytelnikom w przekazie ogólnopolskich tygodników opinii. Praca składa się z prologu, pięciu rozdziałów, wniosków (zawierających wskazania kierunku przyszłych badań) oraz bibliografii. Rozdział pierwszy poświęcono refleksji teoretycznej na temat złożoności wzajemnych relacji mediów i polityki oraz opisowi roli tygodników opinii w kształtowaniu świadomości politycznej obywateli. Rozważania na ten temat Autorki rozpoczynają od wyróżnienia dwóch podsystemów komunikacji, tj. komunikacji masowej i indywidualnej, przyporządkowując interesujący je obszar wzajemnych relacji polityków i mediów poziomowi komunikacji indywidualnej. Szczególny status tygodników opinii warunkowany jest z kolei w opinii Autorek specyficznym kręgiem ich odbiorców (w tym zwłaszcza obecnością wśród ich audytorium takich grup społecznych, jak politycy oraz dziennikarze innych mediów) oraz pozycją ich przekazu, który często stanowi ważny punkt odniesienia także dla innych mediów. Sytuacja ta powoduje, że ich oddziaływanie społeczne znacznie wykracza poza krąg bezpośrednich odbiorców. W dalszej części podrozdziału Autorki wprowadzają pojęcie formalnej i materialnej opinii publicznej, wyznaczając zakres działań przynależnych mediom, całość rozważań opierając na koncepcji Hansa Mathiasa Kepplingera, wedle którego media dominują w systemie politycznym. Związki zachodzące pomiędzy kulturą dziennikarską a systemem mediów Autorki uczyniły tematem rozdziału 2.1. Rozważania w tym zakresie rozpoczynają one od przywołania trzech czynników, które zgodnie z koncepcją Thomasa Hanitzscha określają kulturę dziennikarską danego kraju, tj. interwencjonizmu, stopnia zdystansowania od władzy oraz urynkowienia. Szczególną uwagę Autorki poświęcają przy Zeszyty PRASOZNAWCZE