Osmanlı Minyatürlerinde Sefer Vasıtaları (16.-18. Yüzyıllar)

Abstract

Osmanli’nin sinir beyliginden dunya imparatorluguna donusmesinin temelinde, izledigi siyasi anlayisin yani sira askeri alanda atmis oldugu adimlarin da onemli bir payi vardir. Kurulus asamasinda, atli birliklerle gerceklestirilen akinlar seklinde kendini gosteren savaslarin devletin buyumesine paralel olarak duzenli ordularla gerceklestirildigi bilinmektedir. Yayilimci siyaset anlayisi sebebi ile cok sayida sefer duzenleyen Osmanli Devleti’nin seferler sonucunda arzu ettigi zafere ulasmasinin sartlarindan biri de ordu icin gerekli olan yanici ve patlayici maddeler, mutfak malzemeleri, erzak, cesitli arac gerecler gibi kaynaklarda zikredilen techizatin teminive bunlarin savasin gerceklestirilecegi bolgeye basarili bir sekilde sevk edilmesidir. Ikmal ve iase kavramlari ile karsilik bulan unsurlarin naklinde, kara ve deniz yolunda kullanilan sefer vasitalarindan istifade edildigi Osmanli tarihini konu alan calismalardan ve padisahlarin hayatlarini iceren yazma eserlerin minyaturlerinden izlenebilmektedir. Bu calismanin amaci, Osmanli’nin gerceklestirmis oldugu seferlerde kullandigi vasitalari, tarih konulu yazma eser minyaturleri uzerinden aciklamak ve gercekci yaklasimla ortaya konan tasvirlerin belgelemedeki onemlerinin anlasilmasini saglamaktir. Calismada, tarihi kaynaklarda zikredilen at, katir, deve, fil, top arabasi gibi kara; kadirga, bastarda, kalyon, mavna, barca gibi deniz yolunda kullanilan vasitalar, tarihi olaylar ve minyaturler cercevesinde ifade edilmistir. Calisma kapsaminda, Osmanli seferlerini iceren ve 16.-18. yuzyillar arasina tarihlendirilen yazma eserlerdeki vasita tasvirleri uzerinden degerlendirme yapilmistir.