Derived lexical reciprocal verbs in Czech

Abstract

W języku czeskim (podobnie jak w innych językach słowiańskich) klityki refleksywne służą – między innymi – jako środek derywacji czasowników recyprokalnych, czyli takich, które zawierają wzajemność bezpośrednio w znaczeniu leksykalnym. W artykule odróżniam te czasowniki, u których wzajemność wyrażona jest przez klitykę zwrotną (nenávidět se ‘nienawidzić siebie wzajemnie’ ← nenávidět ‘nienawidzić kogoś’ i slíbit si ‘obiecać sobie coś wzajemnie’ ← slíbit ‘obiecać coś komuś’), od tych czasowników wzajemnych, przy których pełnią te klityki inną funkcję (oddělit se ‘oddzielić się od siebie’ ← oddělit ‘oddzielić kogoś/coś od kogoś/czegoś’). Czasownik recyprokalne pierwszego typu tworzą konstrukcje, w których uczestników w stosunku wzajemności wyrażano typowo w pozycji subjektu i objektu dalszego w narzędniku (Petr si slíbil s Marií věrnost.‘Piotr i Maria obiecali sobie nawzajem wierność’). Czasowniki te dzielą się na kilka klas semantycznych, które jednak semantycznie w dużym stopniu są takie same jak klasy czasowników recyprokalnych innych typów.