Eğitim Kurumlarında Görevli Öğretmenlerin Stres Yaşamalarına Neden Olan Faktörlerin Araştırma Bulgularının Değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, eğitim kurumlarında görevli öğretmenlerin stres yaşamalarına neden olan faktörlerin veri analizinin incelenmesidir. Öğretmenler çeşitli toplumsal, ekonomi ve teknolojik gelişmelere paralel olarak değişebilen eğitim ve öğretim anlayışları nedeni ile meslekî tükenmişlikler yaşayabilmektedir. Alanyazın irdelendiğinde öğretmen stresini etkileyen en önemli temel faktörlerin kişisel, çevresel ve meslekî nitelikli olduğu görünmektedir. Öğretmenler, eğitim ve öğretim hizmetlerindeki öğrenci-öğretmen ve okul-aile çatışmaları, meslektaşları ile ilişkilerindeki olumsuzluklar, disiplin sorunları, fiziki koşullardaki yetersizlik, bürokratik işlerin çokluğu, toplumun eleştirileri, kalabalık sınıflar, öğrencideki gelişim geriliği, eğitim kurumları üstündeki sosyal ve politik baskılar, müfredattaki hızlı değişimler, iş yükü fazlalığı, yetersiz maaş, idari desteğin yetersizliği, yöneticilerinden ve müfettişlerden takdir görüp görmeme durumu, öğretmenin sınıf içi kontrolü kaybettikleri inancı ve yönetimle alakalı kararlara katılımın yetersizliği, öğretmenin meslekî yetkinliklerine ilişkin algılarındaki eksiklik, başarı algısında yetersizlik, düşük seviyede meslektaş ve yönetim desteği, rol çatışması ve rol belirsizliği, öğrencinin duyarsızlığı, ilgisizliği, ortamı bozan ve zarar veren davranışı gibi yoğun sorunlardan dolayı meslekî stresler yaşayabilmektedir. Bu çerçevede İstanbul’da bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarında görev yapan toplam 54 öğretmenin kurumsal stres kaynaklarının ortaya çıkarılması ve bu durumun çeşitli değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul’da bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmada, elde edilen veriler ölçek formları ile toplanmıştır. Ölçek tablosunun ilk kısmında bireysel bilgiler, ikinci kısımda ise stresle baş etme ölçeği ile ilgili değerlendirme tablosu yer almaktadır. Analiz sonucunda katılımcı öğretmenlerin kurumsal stres düzeylerinin, alanyazında yapılan araştırmalardan el edilen sonuçlardan farklı olarak genel ortalamanın biraz üstünde olduğu belirlenmiştir. Key Words: Educational Institutions, Teachers, Stress, Evaluation of Findings