Zosimos of Apollonia-Sozopolis

Abstract

Hiristiyan olmak icin Roma ordusundan ayrildiktan sonra imparator Traianus Donemi’nde (I.S. 97-118) antik Pisidia ve Phrygia sinir bolgesinde (guneybati Turkiye) sehit oldugu iddia edilen asker Aziz Apollonia-Sozopolisli Zosimos Rum Ortodoks Kilisesi tarafindan Haziran ayinin 19’unda bayrami kutlanan nispeten ismi pek bilinmeyen bir azizdir. Modern arastirmalarda Bati Karadeniz kiyisindaki Roma eyaleti Thrakia'da Apollonia Pontica - Sozopolis kokenli bir asker oldugu ve sehit oldugu Pisidia’daki Roma ordusundan istifa ettigi tartisilmaktadir. Thrakiali bir asker olarak Zosimos'un bu karakterizasyonu karisik kimlikler ya da daha ziyade karisik kokenlerden olusan bir durumdur. Bu makalenin amaci ise azizle ilgili kaynaklarda adi gecen Apollonia/Sozopolis’in azize bugun hala ibadet edilen Bulgaristan'in Sozopol (Suzebolu) kenti degil, aksine modern Turkiye’deki antik Pisidia’nin kuzeyindeki bolumde bulunan ayni isme sahip bir kent oldugunu kanitlamaktadir. ‘Zosimos’un Cilesi’nin metin analizi bunun icin birkac bulgu sunacaktir. Makale ayrica ‘Zosimos’un Cilesi’nin kokenini de arastirmaktadir: metinde bahsi gecen bir takim unsurlar azizin sehitlik anlatisinin buyuk olasilikla Gec Antik Donem’de yazilmis azizlerle ilgili metin bollugunun bir parcasi olan gec antik bir kurgu oldugunu gostermektedir. Apollonia-Sozopolis'in 5. ve 6. yuzyillari boyunca Pisidia eyaleti icindeki erken Hiristiyanligin onemli bir merkezi olarak konumunu vurgulamak icin olusturulmus olabilir. Kosova'daki Gracanica’da ve Bulgaristan'daki Suzebolu’da Zosimos'a saygi duyulduguna dair muteakip kanitlar vardir ve makale, bu Pisidiali azizin kultunun bugun bile hala ona saygi beslenen Bulgaristan’daki Suzebolu’da neden merkezilestigini saptamaya calisacaktir.