Kolektyw czy jednostka? Kto tworzy teorie (nie tylko) naukowe? O pewnym szczególe w koncepcji Ludwika Flecka

Abstract

Kolektyw czy jednostka? Kto tworzy teorie (nie tylko) naukowe? O pewnym szczególe w koncepcji Ludwika Flecka Sformułowana w latach 30. XX wieku przez Ludwika Flecka teza, że to nie jednostka w sposóbautonomiczny i niezależny formułuje nowe koncepcje naukowe, współcześnie nie budzi jużkontrowersji, przyjmuje się bowiem, że proces poznania przebiega w kontekście społecznym i jestuwarunkowany kulturowo. Nadal jednak nierozstrzygnięty pozostaje problem udziału jednostkiw odkryciu naukowym. Choć sam Fleck posługiwał się wyrażeniem “jednostka wyjątkowo twórcza”na oznaczenie osoby, która jest odpowiedzialna za nową koncepcję, nie był jeszcze w stanie objaśnićw sposób precyzyjny osobliwej oscylacji tego, co społeczne, i tego, co stricte osobiste w procesieustanawiania nowych koncepcji. Polski mikrobiolog sformułował jednak kilka istotnych sugestii,które w powiązaniu z najnowszymi badaniami, np. T. Hutchinsa, K. Knorr Cetiny czy B. Latoura,mogą przynajmniej przybliżyć nas do pełniejszego zrozumienia tego, jak nowe wkracza do Nauki.