Serebral Palsi’li Çocuklarda Çiğneme Bozuklukları ve İlişkili Beslenme Problemleri

Abstract

Serebral palsi (SP) doğum öncesi, sırası veya sonrasında beyinde oluşan hasar sonucu meydana gelen klinik bir tablodur. Serebral palsi, çocukluk çağı engelliliğinin en yaygın nedenlerinden biridir. Serebral palside duyusal, motor ve zihinsel problemler tabloya eşlik etmektedir. Özellikle orofasiyal bölgedeki duyusal ve motor etkilenim beslenmenin önemli bir aşamasını oluşturan çiğneme fonksiyonunda ciddi problemlere yol açmaktadır. Çiğneme, besinleri parçalayıp yutmaya hazır hale getirilmesi sürecini ifade etmektedir. Çiğneme bozukluğu ise besinin ağıza alınması, ağızda tutulması ve yutulabilir bir kıvama getirilmesi sırasında görülen problemleri ifade etmektedir. Çiğneme fonksiyonu normal gelişim gösteren çocuklarda 4-6 ay civarında gözlenmeye başlamakta, dil hareketlerinin artması, dişlerin çıkması ve katı besin deneyimleriyle birlikte 8 yaşına kadar gelişim göstermektedir. Serebral palsili çocuklarda görülen oromotor disfonksiyonlar, anormal nörolojik gelişim, postüral bozukluklar ve kognitif etkilenim yaşa uygun besin dokularını yönetme ve besinleri yutulabilir kıvama getirme becerilerini olumsuz etkilemekte ve çiğneme bozukluğuna neden olmaktadır. Çiğneme bozukluğu nedeniyle SP’li çocuklarda katı besinlerin alımı sınırlanabilmekte ve daha çok yarı katı veya sıvı besinler gibi çiğneme becerisi gerektirmeyen besinler tercih edilmektedir. Bu durum gerekli enerji alımını sınırlandırabilmekte ve beslenme bozukluğuna neden olmaktadır. Aynı zamanda öğünlerin hazırlanması süreci de düşünüldüğünde hem çocuk, hem de aile için olumsuz sosyal etkileşim ve yaşam kalitesinde düşmeye neden olmaktadır. Bu nedenle çiğneme bozukluğu olan SP’li çocukların beslenme durumları erken dönemde belirlenmeli ve uygun tedavi yaklaşımları planlanmalıdır.