شيكردنهوهى جيۆمۆرفۆلۆجى بۆ ئاوزێڵهكانى ئاويى (ئاوزێڵى دۆڵى كانى ماسى بهنمونه

Abstract

ئاوزێڵی دۆڵی کانى ماسی یه‌کێکه‌ له‌ دۆڵه‌ ڕووبارییه‌کانى خۆرهه‌ڵاتى ڕووباری سیروان له‌ناوچه‌ى ناودۆمان له‌ نزیک شاره‌دێی قزڵڕه‌بات. ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ جه‌خت ده‌کاته‌ سه‌ر کاریگه‌ری بنه‌ما سروشتییه‌کان له‌ سه‌ر تایبه‌تمه‌ندییه‌کانى مۆرفۆمه‌تری ئاوزێڵی دۆڵی کانى ماسی له‌ خۆر ئاواى ناحییه‌ى قزڵڕه‌بات له‌ سنوری قه‌زاى خانه‌قین، به‌ مه‌به‌ستنى ده‌رخستن و پیشان دانى گرنگترین تایبه‌تمه‌ندییه‌کانى مۆرفۆمه‌تری و هایدرۆلۆجی له‌ ڕووی بڕى و چه‌ندێتیه‌وه‌و به‌تایبه‌تیش که‌ ده‌بینین ئاوزێڵی دۆڵی کانى ماسی له‌ ڕووی ئاووهه‌واییه‌وه‌ ده‌که‌وێته‌ ناوچه‌یه‌کى هه‌رێمى ئاووهه‌واى نیمچه‌ وشک . به‌ هۆی پشت به‌ستن به‌ شێوازى شیکارى بڕی و ته‌قه‌نیاتى(GIS@RS)و به‌کارهێنانى نه‌خشه‌ى تۆبۆگرافی و هایدرۆلۆجی به‌ پێوه‌ری(1:2500)و وه‌رگرتنی وێنه‌ی مانگی ده‌ستکردی ئه‌مریکی له‌ مالپه‌ڕی(www.usgs.com)له‌ جۆری (Landsat8) له‌ به‌رواری (18/3/2017) بۆ ناوچه‌ی توێژینه‌وه‌، له‌گه‌ڵ به‌کارهێنان و وه‌رگرتنی فایلی مۆدێلی به‌رزى و نزمى (DEM15m)و(STRM.15M) تایبه‌ت به‌ ناوچه‌ى توێژینه‌وه‌ و پاشان شیکردنه‌وه‌و چاره‌سه‌رکردنى وێنه‌ی مانگى ده‌ستکردی ئاسمانی ناوچه‌ی توێژینه‌وه‌که‌ پشت به‌ست به‌ به‌رنامه‌ی (ERDAS IMAGINE 2014) بۆ به‌ ده‌ستهێنانى بنکه‌ى زانیاری جوگرافی له‌سه‌ر ئاوزێڵی دۆڵی کانى ماسی. توێژینه‌وه‌که‌ کاریگه‌ری هه‌ریه‌ک له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانى سروشتى و کرداره‌کانى جیۆمۆرفۆلۆجی له‌ کێشانى نه‌خشه‌ى کۆتایی تایبه‌تمه‌ندییه‌کانى شێوه‌یی و به‌رزی و نزمى و هایدرۆلۆجی و مۆرفۆمه‌تری ئاوزێڵی دۆڵی کانى ماسی پیشان ده‌دات، که‌ شێوه‌یه‌کى ئاوه‌ڕۆیی که‌ندڕی به‌خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت له‌ به‌رئه‌وه‌ى که‌ ئاوزێڵه‌که‌ ده‌که‌وێته‌ ناوچه‌ى پشتتێنه‌ى به‌ردی نیشتووى که‌ پێک هاتووه‌ له‌ جۆره‌کانى به‌ردی قوڕین و لمین و سلتی له‌ نێوان چینه‌ نیشتوه‌کانیدا. ئاوه‌زێلی دۆڵی کانى ماسی له‌ سه‌ره‌تاکانى خولی داتاشینی و راماڵینیدایه‌، چونکه‌ به‌های هاوکۆلکه‌ى هبسۆمه‌تریه‌که‌ى نزمه‌ (13،05). وه‌ شێوه‌ی ئاوزێڵه‌که‌ش له‌ سێگۆشه‌یه‌کى ناڕێکه‌وه‌ نزیکه‌ چونکه‌ به‌هاى هاوکێشه‌ى شێوه‌ بۆ ئاوزێڵه‌که‌ زیاتره‌ له‌ (0.17)یه‌،وه‌ به‌ پێی هاوکێشه‌ى (بێرکلى) به‌هاى قه‌باره‌ى ئاوى ڕێکردوی پێشبینیکراوى ساڵانه‌ى (0،5) ملیار/م3 یه‌و بڕی ئه‌وپه‌ڕی هه‌ڵچونى لافاویش(1.53 م3/چ))و تێکڕایی لێژی ئاوزێڵه‌که‌ش (16،02) پله‌یه‌،ئه‌مه‌ش لێژایی ناوچه‌که‌ یارمه‌تى بنیات نانى پڕۆژه‌ی ئاودێرى جیاواز ده‌دات له‌ ناوچه‌که‌دا وه‌ک بنیات نانى به‌نداو له‌ کۆتایی هه‌ردوو دۆڵی (کانى ماسی بچوک)و(ابراهیم نصیف) له‌ دامێنی شاخى (قزڵڕه‌بات 266م).