Plonowanie i efekty ekonomiczne produkcji pszenicy ozimej i jarej w stanowisku po buraku cukrowym

Abstract

Badania przeprowadzono na polach produkcyjnych w trzech rolniczych zakładach doświadczalnych IUNG-PIB położonych w różnych rejonach kraju w latach 2019–2021. Celem badań było poznanie wpływu terminu siewu na plonowanie i opłacalność produkcji pszenicy ozimej i jarej w stanowisku po buraku cukrowym zbieranym późną jesienią. Oceniono plony ziarna, koszty bezpośrednie i efekty ekonomiczne produkcji pszenicy. Stwierdzono, że poziom plonów ziarna zależał od lokalnych warunków, a koszty i opłacalność produkcji od cen zakupu środków produkcji (nasion, nawozów i środków ochrony roślin) i cen zbytu ziarna pszenicy. Plony ziarna były znacznie zróżnicowane w poszczególnych miejscowościach. Na plonowanie pszenicy wpływały istotnie warunki pogodowe; w warunkach dużych niedoborów wilgoci (opadów) przeciętny poziom plonów był najniższy (ok. 4,5 t∙ha–1), a w korzystnych warunkach pogodowych osiągano plony najwyższe (ok. 6,5 t∙ha–1). W badanych lokalizacjach siew pszenicy jarej wiosną prowadził do obniżki plonów ziarna (o 0,8–1,5 t∙ha–1) w porównaniu z osiąganymi w warunkach siewu jesiennego. Na opłacalność produkcji pszenicy wpływał również dobór jej odmiany. W strukturze bezpośrednich kosztów produkcji na ogół przeważały nawozy mineralne, a mniejszy udział miały nasiona i środki ochrony roślin. Wyniki badań wskazują, że ze względu na wielkość plonu ziarna i efekty ekonomiczne produkcji bardziej jest uzasadniona uprawa pszenicy jarej (przewódkowej), wysiewanej późną jesienią niż wiosną.